Thursday, November 29, 2012
Did Maula Ali (as) offer prayers under the ‘Imamate’ of Abu Bakr ?
We have observed that some Nawasib are trying to rely upon a Shia report to claim that Ali bin Talib Talib (as) offered prayers behind Abu Bakr thus evidencing that Abu Bakr was superior to Ali bin Abi Talib (as) and the caliphate of Abu Bakr was duly accepted by Ali bin Abi Talib (as). Let us, in this brief article’ shed some light on the issue.
Imam Ali did not offer prayer under the ‘Imamate’ of Abu Bakr rather he prayed ‘on his own’
In this regard, we do find a Mursal narration by Allamah Tabrasi (page 166) from Hamad ibn Uthman, that is devoid of any chain. A chain can however be located in Tafsir al- Qummi, Volume 2 page 155-159. As it is a rather lengthy narration, we have hence sought to quote only the salient features, and then discuss the point that is presented therein.
The narration states:
1- Abu Bakr relieved the representative of Lady Fatima (as) from Fadak
2- Sayyida Fatima (as) was annoyed by this, and approached Abu Bakr in order to take back her property.
3- Abu Bakr asked for witnesses.
4- Sayyida Fatima (as) presented Umm Aiman (ra) and Maula Ali (as) as her witnesses.
5- Abu Bakr drafted a letter.
6- Umar ripped up the letter; that led to Fatima(as) feeling aggrieved.
7- Maula Ali (as) objected to this act in the presence of Abu Bakr and other companions.
8- Abu Bakr said that it was war booty, and if Fatima(as) was to present witnesses, she would acquire possession of it (despite her having already done so previously).
9- Maula Ali (as) proved to Abu Bakr that the onus was on him to produce witnesses.
10- Abu Bakr had no answer.
11- Umar said that we do not have the powers to debate, so he should prove it .
12- Upon this, Maula Ali (as) submitted evidence.
13- People were receptive to the evidence presented by Ali (as).
14- When Ali (as) did not get any positive response, he returned.
15- Fatima(as) went to the grave of the Prophet (s) and recited a sad elegy.
16- Abu Bakr told Umar that if Ali (as) continues to conduct himself in this manner, they would not survive for long
17- Umar told him to kill Ali (as) via Khalid bin Waleed.
18- Abu Bakr told Khalid to sit beside Ali (as), and kill him when he concluded his prayers.
19- Asma acquired receipt of this and notified Ali (as).
20- Ali (as) replied that Allah (swt) would not grant them success.
In this regard, we do find a Mursal narration by Allamah Tabrasi (page 166) from Hamad ibn Uthman, that is devoid of any chain. A chain can however be located in Tafsir al- Qummi, Volume 2 page 155-159. As it is a rather lengthy narration, we have hence sought to quote only the salient features, and then discuss the point that is presented therein.
The narration states:
1- Abu Bakr relieved the representative of Lady Fatima (as) from Fadak
2- Sayyida Fatima (as) was annoyed by this, and approached Abu Bakr in order to take back her property.
3- Abu Bakr asked for witnesses.
4- Sayyida Fatima (as) presented Umm Aiman (ra) and Maula Ali (as) as her witnesses.
5- Abu Bakr drafted a letter.
6- Umar ripped up the letter; that led to Fatima(as) feeling aggrieved.
7- Maula Ali (as) objected to this act in the presence of Abu Bakr and other companions.
8- Abu Bakr said that it was war booty, and if Fatima(as) was to present witnesses, she would acquire possession of it (despite her having already done so previously).
9- Maula Ali (as) proved to Abu Bakr that the onus was on him to produce witnesses.
10- Abu Bakr had no answer.
11- Umar said that we do not have the powers to debate, so he should prove it .
12- Upon this, Maula Ali (as) submitted evidence.
13- People were receptive to the evidence presented by Ali (as).
14- When Ali (as) did not get any positive response, he returned.
15- Fatima(as) went to the grave of the Prophet (s) and recited a sad elegy.
16- Abu Bakr told Umar that if Ali (as) continues to conduct himself in this manner, they would not survive for long
17- Umar told him to kill Ali (as) via Khalid bin Waleed.
18- Abu Bakr told Khalid to sit beside Ali (as), and kill him when he concluded his prayers.
19- Asma acquired receipt of this and notified Ali (as).
20- Ali (as) replied that Allah (swt) would not grant them success.
Monday, November 26, 2012
Shia Views about three Caliphs
Question :There is a Sahih Hadith stating the names of ten (10) people
who Prophet (SA) stated that they will be in Paradise. These names
include the names of four righteous caliphs, Abu Bakar RA, Umer RA,
Uthman RA and Ali RA among others.
Now, I have got the impression
that Shias believe that Abu Bakr RA and Umar RA did many wrong things
against Ahl ul Bayt.
So, my question is:
- Do Shia believe that these three righteous caliphs will end up in Paradise?
- Do they believe that this Hadith is not correct? If they do believe this, what are the reasons behind this belief?
- Do they believe that Prophet(SA)'s judgement was wrong?
Or is there a 4th dimension to this that I am missing?
Our Reply :
According to Shia Islam that hadith is not authentic and is fabricated
Do Shia believe that these three righteous caliphs will end up in Paradise?
No, shia does not have such a belief.
*Do they believe that this Hadith is not correct? *
Yes, shia believe this hadith is not authentic and is fabricated.
If they do believe this, what are the reasons behind this belief?
This hadith contains contradictions:
Imam Ali a.s. considered Killing Talha and Zubair permitted and Also Talha and Zubair considered killing Imam Ali a.s. permitted and they fought each other at the the Camel war and Talhe and Zubair were killed in this war. they were enemy of each other. how it is possible two enemy both go paradise while fighting and killing each other?
Quran says:
Another proof:
Imam Ali a.s. had serous conflicts with Abubakr and Umar and Uthman and each of them had conflicts with each other. Imam Ali a.s. did not accept to follow methods of Abubakr and Umar and Uthman (scanned sunni ref). Imam Ali a.s. did not participate in the attack of Umar to Iran because had conflict with Umar about legimaty of this attack and disagreed this action. there are man other conflicts between Imam Ali a.s. and Abubakr and Umar and Uthma. here is a famous sermon from Imam Ali a.s. about them recorded in many shia and sunni books:
Sermon 3 Sermon of ash-Shiqshiqiyyah (including sunni references)
Also Abdu Alrahman Ibn Auf had serious contradictions with Uthman and was at wrathful with Uthamn until his death.
How so many inconsistency is possible if this hadith is authentic?!
No, Shia believe prophet was infallible and did not have any mistake nor any sin nor any Makruh.
References and more study:
http://makarem.ir/websites/farsi/squestions/?gro=289
Caliphate and Imamate
The Opinion of Imam Ali (AS) on Caliphate
Imam Ali (a.s.) and the Caliphate
Imamate The Vicegerency of the Prophet [s]
http://sonnat.net/article.asp?id=428&cat=88
http://www.hawzah.net/fa/questionview.html?questionid=12342
http://makarem.ir/websites/farsi/squestions/?qid=9762&gro=3734&sw=
Do Shia believe that these three righteous caliphs will end up in Paradise?
No, shia does not have such a belief.
*Do they believe that this Hadith is not correct? *
Yes, shia believe this hadith is not authentic and is fabricated.
If they do believe this, what are the reasons behind this belief?
This hadith contains contradictions:
Imam Ali a.s. considered Killing Talha and Zubair permitted and Also Talha and Zubair considered killing Imam Ali a.s. permitted and they fought each other at the the Camel war and Talhe and Zubair were killed in this war. they were enemy of each other. how it is possible two enemy both go paradise while fighting and killing each other?
Quran says:
وَمَن يَقْتُلْ مُؤْمِنًا مُّتَعَمِّدًا فَجَزَاؤُهُ جَهَنَّمُ خَالِدًا فِيهَا وَغَضِبَ اللَّـهُ عَلَيْهِ وَلَعَنَهُ وَأَعَدَّ لَهُ عَذَابًا عَظِيمًاTalha and Zubair were in the army of Aisha fighting Imam Ali a.s. and both were killed in this how both side go paradise?
But whoever kills a believer intentionally - his recompense is Hell, wherein he will abide eternally, and Allah has become angry with him and has cursed him and has prepared for him a great punishment. http://tanzil.net/#4:93
Another proof:
Imam Ali a.s. had serous conflicts with Abubakr and Umar and Uthman and each of them had conflicts with each other. Imam Ali a.s. did not accept to follow methods of Abubakr and Umar and Uthman (scanned sunni ref). Imam Ali a.s. did not participate in the attack of Umar to Iran because had conflict with Umar about legimaty of this attack and disagreed this action. there are man other conflicts between Imam Ali a.s. and Abubakr and Umar and Uthma. here is a famous sermon from Imam Ali a.s. about them recorded in many shia and sunni books:
Sermon 3 Sermon of ash-Shiqshiqiyyah (including sunni references)
Also Abdu Alrahman Ibn Auf had serious contradictions with Uthman and was at wrathful with Uthamn until his death.
How so many inconsistency is possible if this hadith is authentic?!
In the camel war before the war starts Imam Ali a.s. called Talha and Zubair and said them: do you know that the companions of Camel are cursed?Do they believe that Prophet(SA)'s judgement was wrong?
Zubair replied: how we are cursed while we are promised to paradise?
Imam Ali a.s.: if I considered you from people of paradise I did not fight you and did not consider your blood Halal.
Zubair said: have not you heared the hadith of Saiid Ibn Amru Ibn Nafil from prophet that ten people from Quraish are in paradise?
Imam Ali a.s. said: I heard he said this hadith at time of Caliphet of Uthman for him.
Zubair said: did he lie?
Imam Ali a.s. said: I do not say anything until you tell their names.
Zubair said the name of nine of them.
Imam Ali a.s. said: who is the 10th?
Zubair said: if is you.
Imam Ali a.s. said: so you admitted that I am from companion of paradise. but I deny what you claim about your and your companions.
Zubair said: do you doubt that Saiid lied?
Imam Ali a.s. said: I do not doubt. I am sure he lied and some are them are in coffin in the lowest Darak of Hell and at top of that well there is a stone that when Allah wants to punish the people of Hell removes that stone. I heard this from prophet.
Zubair cried and returned. (ref)
No, Shia believe prophet was infallible and did not have any mistake nor any sin nor any Makruh.
References and more study:
http://makarem.ir/websites/farsi/squestions/?gro=289
Caliphate and Imamate
The Opinion of Imam Ali (AS) on Caliphate
Imam Ali (a.s.) and the Caliphate
Imamate The Vicegerency of the Prophet [s]
http://sonnat.net/article.asp?id=428&cat=88
http://www.hawzah.net/fa/questionview.html?questionid=12342
http://makarem.ir/websites/farsi/squestions/?qid=9762&gro=3734&sw=
آیا ام کلثوم به عقد عمر بن خطاب درآمده و همسر وی شده است ؟
ازدواج امّکلثوم با عمربن خطاب یا خواستگاری از او مورد اختلاف شدید علمای اسلام و مورّخان قرار گرفته است: برخی «امّکلثوم» را دختر امیرالمؤمنین(ع) ندانسته بلکه ربیه آن حضرت میدانند، عدّهای ازدواج را در حدّ خواستگاری میدانند، دستهای ازدواج را ناکام و بدون عروسی دانستهاند، برخی نیز آن را بامیل و رغبت امام علی(ع) و بعضی دیگر آن را با اکراه و تهدید میدانند.
برخی از اهل سنت در بحث امامت به این موضوع استناد کرده و گفتهاند: این قضیه از جمله اموری است که دلالت دارد بر این که امام امیرالمؤمنین(ع) از رفتارها و کردارهای خلیفه دوم خشنود بوده و حکومت او را تأیید میکرده که دخترش را به نکاح او درآورده است. همانگونه که «باقلانی» از متکلمان عامه به آن استشهاد کرده است. اکنون به تفصیل این ماجرا میپردازیم.
روایات قضیه
از جمله اموری که این ماجرا را پیچیده کرده اینکه شیعه و سنّی آن را در مصادر حدیثی خود آورده است، اگرچه اهل سنت آن را با تفصیل و دقت فراوان نقل میکنند و شیعه امامیه آن را به صورت مجمل یا به عنوان حکایت از اهل سنت یا از باب الزام خصم به اعتقادها و باورهای خود نقل کرده است. اینکه به برخی از روایات که در مصادر اهل سنت آمده اشاره میکنیم:
1ـ ابن سعد میگوید: «... عمربن خطاب، ام کلثوم دختر علی بن ابی طالب را به ازدواج خود درآورد، در حالی که دختری غیربالغ بود و نزد او بود تا هنگامی که عمر کشته شد و برای او دو فرزند به نام زید و رقیه به دنیا آورد.»[1]
2ـ حاکم نیشابوری به سند خود از علی بن حسین نقل میکند: عمر بن خطاب برای خواستگاری امّکلثوم دختر علی(ع) نزد او آمد و از او خواست که دخترش را به نکاح وی درآورد. علی(ع) فرمود: من او را برای فرزند برادرم، عبدالله بن جعفر گذاشتهام. عمر گفت: باید او را به نکاح من درآوری... آنگاه علی(ع) امّکلثوم را به ازدواج او درآورد. سپس عمر نزد مهاجران آمد و گفت: آیا به من تبریک نمیگویید؟ گفتند: به چه دلیل؟ گفت: به دلیل ازدواج امّکلثوم دختر علی فاطمه. من شنیدم از رسول خدا(ص) که فرمود: هر نسب و سببی روز قیامت منقطع است، مگر سبب و نسب من. از همین رو، دوست دارم که بین من و رسول خدا(ص) نسب و سبب باشد.»[2]
3ـ بیهقی نیز به سند خود از علی بن الحسین(ع) نقل میکند: عمر بعد از انجام گرفتن ازدواج از مهاجران خواست که به او تبریک گویند، زیرا از رسول خدا(ص) شنیده بود که هر سبب و نسبی غیر از سبب و نسب حضرت در روز قیامت منقطع میشود.»[3]
این قضیه را عدهای دیگر، امثال: خطیب بغدادی،[4] ابن عبدالبرّ،[5] ابن اثیر[6] و ابن حجر عسقلانی[7] نقل کردهاند.
بررسی کلّی سندها
1ـ بخاری و مسلم از ذکر این حدیث اعراض کرده و آن را در دو کتاب معروف و مهمّ خود نقل نکردهاند و چه بسیار احادیثی که به همین جهت علمای اهل سنت تضعیف نمودهاند.
2ـ حدیث در صحاح ستّه و دیگر کتابهای معروف اهل سنت، همانند مسند احمد بن حنبل نیامده است.
بررسی سند هر یک از روایات
حاکم نیشابوری در نقل ماجرا آن را صحیح، ولی ذهبی در تلخیص المستدرک سند آن را منقطع دانسته است؛ همانگونه که بیهقی آن را مرسل میداند. همچنین بیهقی با سندهای دیگری این قضیه را نقل کرده که همه آنها ضعیف است.
ابن سعد نیز حدیث را در الطبقات الکبری به طور مرسل نقل کرده است. ابن حجر در الاصابه با سند خود نقل کرده که در آن «عبدالرحمن بن زید بن اسلم» است که تعداد زیادی از علمای رجال اهل سنت او را تضعیف نمودهاند.[8] همچنین در سند آن «عبدالله بن وهب» وجود دارد که تضعیف شده است.[9]
ابن حجر به سندی دیگر از عطاء خراسانی نقل کرده که ابن عدی و بخاری او را از جمله ضعیفان شمردهاند.[10]
خطیب بغدادی نیز آن را با سندی نقل کرده که در آن احمد بن حسین صوفی، عقبة بن عامر جهنی و ابراهیم بن مهران مروزی وجود دارد که اوّلی تصریح به ضعف او شده، دوّمی را از لشکریان و امیران معاویه ذکر کردهاند و سوّمی نیز مهمل دانسته شده است. در نتیجه میتوان گفت که هیچ یک از روایات، سند معتبری ندارد.
بررسی متون احادیث
با مراجعه به متنهای مختلف احادیث، به برخی از اشکالها اشاره میکنیم:
1ـ تهدید و ارعاب
از برخی روایات استفاده میشود که خواستگاری با تهدید و ارعاب بوده است.
کلینی از امام صادق(ع) در مورد ازدواج امّکلثوم نقل میکند که حضرت فرمود: «وی زنی از زنان ما بود که غاصبانه به ازدواج دیگری درآمد... .»[11]
شیخ مفید(ره) میفرماید: «امیرالمؤمنین(ع) به دلیل تهدید عمر و در امان نبودن جان خود و شیعیانش، از روی ضرورت، و ناچاری تن به این امر داد و همانگونه که در جای خود گفتهایم، ضرورت اظهار کلمه کفر را مشروع میکند؛ خداوند متعال میفرماید: (اِلاّ مَنْ اُکْرِهَ وَ قَلْبُهُ مُطْمَئِنٌّ بِالاْیِمانِ.)[12]
ابن سعد نقل میکند که علی(ع) در جواب خواستگاری عمر فرمود: او دختری کوچک است. عمر در جواب گفت: به خدا سوگند تو حقّ نداری که مرا از این کار منع کنی و من میدانم که چرا او ار به نکاحم درنمیآوری... .[13]
ابن المغازلی نیز از عمر بن خطاب نقل میکند که گفت: به خدا سوگند! مرا چیزی بر اصرار این خواستگاری وادار نکرد، مگر آن که از رسول خدا شنیدم... .[14]
از این حدیث استفاده میشود حضرت بنا به اصرار زیاد تن به این درخواست داد.
از برخی متون تاریخی نیز استفاده میشود خواستگاری به پیشنهاد و تأکید «عمرو بن عاص» بوده است.
شیخ مفید(ره) میفرماید: «ضرورت، هرگاه انسان را به نکاح و دختر دادن به گمراه بکشاند، در صورتی که او اظهار به کلمه اسلام دارد، کراهت برطرف شده و نکاح جایز میشود. این ماجرا از قضیه لوط تعجبانگیزتر نیست. حضرت لوط(ع) به آنان پیشنهاد کرد: هر کدام از دخترانش را میخواهند به نکاح خود درآورند، با آن که آنان کافر و گمراه بودند خداوند از قول او میفرماید: (هؤُلاءِ بَناتِی هُنَّ اَطْهَرُ لَکُمْ)؛[15] «اینان دختران من هستند و برای شما پاکترند».[16]
همو در جایی دیگر مینویسد: «بر فرض صحّت اصل قضیه، برای آن دو توجیه هست که هر دو با مذهب شیعه در گمراهی سابقین بر امام علی(ع)، منافاتی ندارد:
الف) نکاح طبق ظاهر اسلام صورت گرفته که عبارت است از: شهادتین، نماز به سمت قبله و اقرار به تمام شریعت. اگرچه افضل آن است با کسی ازدواج شود که به ولایت اعتقاد دارد، نه آن که به ظاهرِ اسلام، گمراهی را اضافه کرده، لکن تا حدّی که او را از اسلام خارج نکند. ولی اگر ضرورت، کسی را مجبور به نکاح با انسان گمراه وادار کند، در صورتی که اظهار به کلمه شهادتین دارد، کراهت از آن برطرف میشود و چیزی که در حال اختیار مکروه بوده، جایز میگردد. امیرالمؤمنین(ع) احتیاج به تألیف قلوب و حفظ خونها داشت؛ از همین رو ملاحظه کرد که اگر بخواهد با این امر مخالفت کند، در دین و دنیای مردم فساد ایجاد خواهد شد، لذا به درخواست او جامه عمل پوشانید.
ب) نکاح و ازدواج با گمراه ـ همانند کسی که منکر امامت بوده و آن را برای کسی میداند که استحقاقش را ندارد ـ حرام است، مگر در صورتی که انسان بر دین و جانش بترسد؛ همانگونه که اظهار کلمه کفر ـ که ضد کلمه ایمان است ـ در همین صورت جایز است و خوردن مردار و گوشت خوک هنگام ضرورت حلال میگردد، اگرچه در صورت اختیار، حرام است. در جای خود به اثبات رسیده که ضرورتها، محذورات و محرمات را مباح میکند؛ همانگونه که حضرت لوط(ع) دخترانش را بر کافران قومش عرضه کرد. همچنین رسول خدا(ص) در زمان جاهلیت، دو نفر از دخترانش را به دو کافر تزویج نمود.»[17]
و نیز میفرماید: «رسول خدا(ص) قبل از بعثت، دو نفر از دخترانش را یکی به نکاح عتبةبن ابی لهب و دیگری را به نکاح ابی العاص بن ربیع درآورد و بعد از بعثت، آنان را از شوهرانشان جدا نمود. عقبه بر کفر از دنیا رفت، ولی ابوالعاص بعد از جدایی اسلام آورده و دوباره به نکاح اول بازگشت... .»[18]
2ـ اضطراب در متن حدیث
احادیث مضطرب است و میدانیم که اضطراب متن از جمله اموری است که حدیث را از حجّیت و اعتبار ساقط میکنند. در برخی از روایات آمده است: امیرالمؤمنین متولّی عقد دخترش شد. دستهای دیگر میگوید: عباس متولّی آن شد. در بعضی آمده است: عقد بعد از تهدید عمر انجام گرفت. عدهای دیگر میگوید: عقد با اختیار و میل و رغبت امام صورت گرفت. در دستهای از روایات آمده است: عمر از او صاحب بچهای شد که نامش را «زید» نهاد. برخی دیگر میگوید: عمر قبل از مباشرت با وی، کشته شد. در دستهای از روایات آمده است: زید بن عمر نسل داشته است. در برخی دیگر آمده است: زید بن عمر نسلی از خود به جای نگذاشت. بعضی میگوید: زید و مادرش، امکلثوم کشته شدند. در دستهای از روایات آمده است: مادر زید پس از مرگ وی زنده بود. در برخی منابع ذکر شده است: عمر مهر او را چهل هزار درهم قرار داد. عدهای دیگر مهر او را چهار هزار درهم نوشتهاند و گروهی نیز آن را پانصد درهم نقل کردهاند.
3ـ تناسب نداشتن سنّ عمر با امکلثوم
فقیهان در بحث نکاح، کفو و همانند بودن بین زن و مرد را شرط میدانند، و حال آنکه میدانیم هیچ تناسبی بین این دو از نظر سنّ نبوده، زیرا در برخی از احادیث آمده که علی(ع) به عمر فرمود: او صغیره است... و در بعضی دیگر آمده که حضرت(ع) فرمود: او صبیّه است.[19]
4ـ ام کلثوم دختر ابیبکر
از برخی تواریخ استفاده میشود که ابیبکر دختری به نام «امّکلثوم» داشت که عمر از وی خواستگاری کرد. از همین رو ممکن است به جهت تشابه اسمی آن را به دختر امیرالمؤمنین نسبت دادهاند.
ابن قتیبه در «المعارف» میگوید:
«عمر هنگام خواستگاری از امّکلثوم دختر ابیبکر، وی را نزد عایشه برد. عایشه آن را قبول کرد، ولی امکلثوم از عمر کراهت داشت....»[20]
عمری موصلی نیز این قصه را در کتاب الروضة الفیحاء فی تواریخ النساء[21] و نیز عمر رضا کحاله در کتاب اعلام النساء[22] نقل کرده است.
5ـ امکلثوم دختر جرول
برخی از مورخان مادر زید بن عمربن خطاب را امّکلثوم دختر جرول دانستهاند، لذا ممکن است تشابه اسمی باعث شده باشد که آن را به دختر امیرالمؤمنین(ع) نسبت دهند.
طبری میگوید: مادرِ زید اصغر و عبیدالله که در جنگ صفین همراه معاویه کشته شدند، امّکلثوم دختر جرول بوده است که اسلام بین او و عمر جدایی انداخت.»[23]
اغلب مورخان موضوع ازدواج امّکلثوم، دختر جرول را با عمر بن خطاب در جاهلیّت نقل کردهاند.[24]
6ـ تنافی قضیه با ثوابت شریعت
با مراجعه به برخی از روایات پی میبریم یا عمر بن خطاب به مسائل شریعت بیتوجه بوده یا این که اصل قصّه دروغ است.
خطیب بغدادی نقل میکند: قبل از ازدواج، علی(ع) به امکلثوم دختر فاطمه امر کرد که خود را زینت کند؛ آنگاه نزد عمر فرستاد. عمر هنگامی که او را دید به سویش حرکت کرده و به ساق پایش دست کشید و گفت: به پدرت بگو: راضی هستم. وقتی او (امکلثوم) نزد علی(ع) آمد، حضرت فرمود: عمر چه گفت: عرض کرد: مرا به سوی خود خواند و بوسید و هنگامی که ایستادم ساق پایم را گرفت.
این ماجرا با غیرت امیرالمؤمنین(ع) سازگاری ندارد، زیرا چگونه حضرت دخترش را قبل از ازدواج به دست کسی میسپارد که هیچ حدود شرعی را مراعات نمیکند. از همین رو سبط بن جوزی بعد از آنکه این قصه را از جدّش صاحب کتاب المنتظم نقل میکند، قبیح شمرده و میگوید: «جدّم در کتاب المنتظم ذکر کرده که علی دخترش امّکلثوم را به سوی عمر فرستاد تا او را ببیند، عمر ساقش را بالا زده و با دستش مسّ کرد. آنگاه میگوید: سخن من این است که اگر به جای او (امّکلثوم) زن کنیزی بود، به خدا سوگند! این عمل قبیح بود، زیرا به اجماع مسلمین لمس زن جایز نیست، تا چه رسد به عمر که این عمل از وی صادر شده باشد.»[25]
در برخی از روایات آمده است: «... امّکلثوم با او برخورد شدیدی کرد و فرمود: چگونه این کارها را انجام میدهی؟ اگر امیر و خلیفه مؤمنین نبودی، دماغت را خرد میکردم. آنگاه از منزلش بیرون آمده، نزد پدر رفت و بعد از ذکر جریان عرض کرد: ای پدر مرا نزد پیرمرد پستی فرستادی... .»[26]
این احمتمال نیز هست که عمر در مورد مسائل شهوانی اختیاری از خود نداشته است، لذا از او رسیده که میگفت: «در من از جاهلیت چیزی جز مسئله نکاح باقی نمانده است... .»[27]
7ـ امّکلثوم از غیر زهرا(ع)
اهل سنت اصرار زیادی دارند که عمر از امّکلثوم دختر علی و فاطمه(ع)، خواستگاری کرده است؛ تا اینکه برای او سببی به رسول خدا(ص) بیابند، در حالی که از برخی تواریخ استفاده میشود که حضرت علی(ع) دختری دیگر به نام «امّکلثوم» از غیر حضرت زهرا(ع) داشته است: برخی از مورخان در اینباره میگویند: «علی(ع) دو دختر به نام زینب صغری و امّکلثوم صغری داشته که هر دوی آنها از امّولد بودهاند.»[28]
ابن قتیبه نیز امکلثوم را دختر امام علی(ع) دانسته و میگوید: مادر او امّولد و کنیز بوده است.[29]
طریحی نیز میگوید: «امّکلثوم زینب صغری دختر امیرالمؤمنین(ع) است که با برادرش حسین(ع) در کربلا بود. مشهور بین اصحاب آن است که عمر بن خطاب او را به زور به نکاح خود درآورد. همانگونه که سید مرتضی در رسالهای بر آن اصرار دارد و قول صحیحتر را ـ به جهت روایات مستفیضه ـ همین میداند.»[30]
روایات شیعه
علما و محدثان شیعه این قضیه را با مضامین مختلف و با سندهای صحیح و ضعیف نقل کردهاند که به برخی از آنها اشاره میکنیم:
1ـ کلینی به سند خود از امام صادق(ع)، درباره ازدواج امّکلثوم نقل میکند که حضرت فرمود: «وی زنی از زنان ما بود که غاصبانه به ازدواج دیگری در آمد...»
2ـ همو به سند خود از امام صادق(ع) نقل میکند: از حصرت سؤال شد: آیا زنی که شوهرش مرده است، در خانه خود عدّه وفات بگیرد یا هر کجا که میخواهد؟ حضرت فرمود: «هرکجا که میخواهد، زیرا علی(ع) بعد از وفات عمر، امّکلثوم را به خانه خود برد.»[31]
3ـ شیخ طوسی(ره) به سند خود از امام باقر(ع) نقل میکند: امّکلثوم دختر علی(ع) و فرزندش زید بن عمر بن خطاب در یک ساعت از دنیا رفتند... .[32]
در توجیه این روایات و روایات دیگر میگوییم:
الف) همه روایات صحیح السند نیستند؛
ب) برخی از روایات دلالت بر وقوع عقد و نکاح ندارد، همانند روایاتی که دلالت دارد که امام علی(ع) امر نکاح را به عباس واگذار کرده است؛[33] همانگونه که مجلسی به آن تصریح کرده است.
ج) اغتصاب و غصب فرج؛ معلّق بر صحت ادعای تزویج است؛ یعنی بر فرض صحت و وقوع تزویج؛ همانگونه که عامه میگویند: این فرجی است که از ما غصب شده است و تعلیق دلالت بر وقوع نکاح ندارد. مجلسی(ره) میگوید: «معنای حدیث آن است که در ظاهر از ما غصب شد و به گمان مردم، اگر این قصّه صحیح باشد.»[34]
در مورد روایت اوّل در سند آن «جعفر بن محمّد قمی» است که مجهول بوده و مشترک است با جعفر بن محمّد اشعری و جعفر بن محمّد بن عبیدالله، که این دو نیز مجهولند.[35] همچنین در سند آن «قداح» وجود دارد که طبق نصّ رجالیین مهمل بوده؛ از همین رو سند روایت ضعیف است. از حیث دلالت نیز گفته شد احتمال دارد که زید فرزند عمر از امّکلثوم دختر جرول و یا دیگری است.
در مورد روایت دوّم: روش امامان این بود که در اثبات برخی از احکام، به معتقد خصم استدلال میکردند، در صورتی که مخاطب از جمله آنان بود. در این روایت، حضرت درصدد اثابت قضیّه ازدواج امّکلثوم نیستند، بلکه در مقام اثبات حکمی است که مخالف با نظر اهل سنت است، زیرا آنان قائل بودند به این که عده زن شوهر مرده در غیر خانه شوهر جایز نیست. حضرت برای اثبات جواز آن به خبر امکلثوم که اهل سنت نقل میکنند، استدلال کرده است.
در نهایت بر فرض که این توجیهات صحیح نباشد این روایات حمل بر تقیه و تهدید میشود که در برخی روایات نیز به آن تصریح شده است. خصوصاً اینکه در روایات تصریح نشده که امّکلثوم دختر فاطمه زهرا(ع) باشد، ممکن است که از غیر حضرت بوده است. در هر صورت با این همه احتمالات اصل قضیّه و استدلال و تکیه کردن بر آن به عنوان تأیید خلیفه دوّم، امری نادرست است
..........
1. طبقات ابن سعد، ج 8، ص 462.
2 . مستدرک حاکم، ج 3، ص 142.
3 . بیهقی، سنن الکبری، ج 7، ص 63.
3 . تاریخ بغداد، ج 6، ص 182.
5 . الاستیعاب، ج 4، ص 1954.
6 . اسدالغالبه، ج 5، ص 614.
7 . الاصابه، ج 4، ص 492.
8 . ر.ک: عقیلی، الضعفاء، ج 2، ص 331؛ ابن عدی، الکامل فی الضعفاء، ج 7، ص 1581.
9 . همان، ج 5، ص 337.
10 . الکامل، ج 7، ص 69.
11 . کافی، ج 5، ص 436.
12 . مسائل سرویه، ص 92.
13 . طبقات ابن سعد، ج 8، ص 464.
14 . مناقب امام علی(ع)، ص 110.
15 . هود (11)، آیه 78.
16 . تزویج علی(ع) بنته من عمر، ص 15.
17 . المسائل السرویة.
18 . ترویج امّکلثوم من عمر، ص 16.
19 . طبقات ابن سعد، ج 6، ص 312.
20 . ابن قتیبه، المعارف، ص 175.
21 . الروضة الفیحاء فی تواریخ النساء، ص 303.
22 . اعلام النساء، ج 4، ص 250.
23 . تاریخ طبری، ج 3، ص 269؛ کامل ابن اثیر، ج 3، ص 28.
24 . ر.ک: الاعصابة، ج 4، ص 491؛ صفة الصفوة، ص 116 و تاریخ المدینة المنورة، ج 2، ص 659.
25 . سبط بن جوزی، تذکرة الخواص، ص 288.
26 . اسدالغالبه، ج 5، ص 614؛ الاصابه، ج 4، ص 492 و ذهبی، تاریخ الاسلام، ج 4، ص 138.
27 . طبقات ابن سعد، ج 3، ص 982.
28 . تاریخ موالید الائمه، ص 16؛ نورالابصار، ص 103 و نهایة الارب، ج 20، ص 223.
29 . ابن قتیبه، المعارف، ص 185.
30 . اعیان الشیعه، ج 13، ص 12 (به نقل از طریحی).
31 . همان، ج 6، ص 115.
32 . تهذیب، ج 2، ص 42.
33 . وسائل، ج 20، باب 10، کافی، ج 5؛ ص 346 و مرآة العقول، ج 2، ص 42.
34 . مرآة العقول، ج 2، ص 42.
35 . معجم رجال الحدیث، ترجمه جعفر بن محمّد اشعری.
برخی از اهل سنت در بحث امامت به این موضوع استناد کرده و گفتهاند: این قضیه از جمله اموری است که دلالت دارد بر این که امام امیرالمؤمنین(ع) از رفتارها و کردارهای خلیفه دوم خشنود بوده و حکومت او را تأیید میکرده که دخترش را به نکاح او درآورده است. همانگونه که «باقلانی» از متکلمان عامه به آن استشهاد کرده است. اکنون به تفصیل این ماجرا میپردازیم.
روایات قضیه
از جمله اموری که این ماجرا را پیچیده کرده اینکه شیعه و سنّی آن را در مصادر حدیثی خود آورده است، اگرچه اهل سنت آن را با تفصیل و دقت فراوان نقل میکنند و شیعه امامیه آن را به صورت مجمل یا به عنوان حکایت از اهل سنت یا از باب الزام خصم به اعتقادها و باورهای خود نقل کرده است. اینکه به برخی از روایات که در مصادر اهل سنت آمده اشاره میکنیم:
1ـ ابن سعد میگوید: «... عمربن خطاب، ام کلثوم دختر علی بن ابی طالب را به ازدواج خود درآورد، در حالی که دختری غیربالغ بود و نزد او بود تا هنگامی که عمر کشته شد و برای او دو فرزند به نام زید و رقیه به دنیا آورد.»[1]
2ـ حاکم نیشابوری به سند خود از علی بن حسین نقل میکند: عمر بن خطاب برای خواستگاری امّکلثوم دختر علی(ع) نزد او آمد و از او خواست که دخترش را به نکاح وی درآورد. علی(ع) فرمود: من او را برای فرزند برادرم، عبدالله بن جعفر گذاشتهام. عمر گفت: باید او را به نکاح من درآوری... آنگاه علی(ع) امّکلثوم را به ازدواج او درآورد. سپس عمر نزد مهاجران آمد و گفت: آیا به من تبریک نمیگویید؟ گفتند: به چه دلیل؟ گفت: به دلیل ازدواج امّکلثوم دختر علی فاطمه. من شنیدم از رسول خدا(ص) که فرمود: هر نسب و سببی روز قیامت منقطع است، مگر سبب و نسب من. از همین رو، دوست دارم که بین من و رسول خدا(ص) نسب و سبب باشد.»[2]
3ـ بیهقی نیز به سند خود از علی بن الحسین(ع) نقل میکند: عمر بعد از انجام گرفتن ازدواج از مهاجران خواست که به او تبریک گویند، زیرا از رسول خدا(ص) شنیده بود که هر سبب و نسبی غیر از سبب و نسب حضرت در روز قیامت منقطع میشود.»[3]
این قضیه را عدهای دیگر، امثال: خطیب بغدادی،[4] ابن عبدالبرّ،[5] ابن اثیر[6] و ابن حجر عسقلانی[7] نقل کردهاند.
بررسی کلّی سندها
1ـ بخاری و مسلم از ذکر این حدیث اعراض کرده و آن را در دو کتاب معروف و مهمّ خود نقل نکردهاند و چه بسیار احادیثی که به همین جهت علمای اهل سنت تضعیف نمودهاند.
2ـ حدیث در صحاح ستّه و دیگر کتابهای معروف اهل سنت، همانند مسند احمد بن حنبل نیامده است.
بررسی سند هر یک از روایات
حاکم نیشابوری در نقل ماجرا آن را صحیح، ولی ذهبی در تلخیص المستدرک سند آن را منقطع دانسته است؛ همانگونه که بیهقی آن را مرسل میداند. همچنین بیهقی با سندهای دیگری این قضیه را نقل کرده که همه آنها ضعیف است.
ابن سعد نیز حدیث را در الطبقات الکبری به طور مرسل نقل کرده است. ابن حجر در الاصابه با سند خود نقل کرده که در آن «عبدالرحمن بن زید بن اسلم» است که تعداد زیادی از علمای رجال اهل سنت او را تضعیف نمودهاند.[8] همچنین در سند آن «عبدالله بن وهب» وجود دارد که تضعیف شده است.[9]
ابن حجر به سندی دیگر از عطاء خراسانی نقل کرده که ابن عدی و بخاری او را از جمله ضعیفان شمردهاند.[10]
خطیب بغدادی نیز آن را با سندی نقل کرده که در آن احمد بن حسین صوفی، عقبة بن عامر جهنی و ابراهیم بن مهران مروزی وجود دارد که اوّلی تصریح به ضعف او شده، دوّمی را از لشکریان و امیران معاویه ذکر کردهاند و سوّمی نیز مهمل دانسته شده است. در نتیجه میتوان گفت که هیچ یک از روایات، سند معتبری ندارد.
بررسی متون احادیث
با مراجعه به متنهای مختلف احادیث، به برخی از اشکالها اشاره میکنیم:
1ـ تهدید و ارعاب
از برخی روایات استفاده میشود که خواستگاری با تهدید و ارعاب بوده است.
کلینی از امام صادق(ع) در مورد ازدواج امّکلثوم نقل میکند که حضرت فرمود: «وی زنی از زنان ما بود که غاصبانه به ازدواج دیگری درآمد... .»[11]
شیخ مفید(ره) میفرماید: «امیرالمؤمنین(ع) به دلیل تهدید عمر و در امان نبودن جان خود و شیعیانش، از روی ضرورت، و ناچاری تن به این امر داد و همانگونه که در جای خود گفتهایم، ضرورت اظهار کلمه کفر را مشروع میکند؛ خداوند متعال میفرماید: (اِلاّ مَنْ اُکْرِهَ وَ قَلْبُهُ مُطْمَئِنٌّ بِالاْیِمانِ.)[12]
ابن سعد نقل میکند که علی(ع) در جواب خواستگاری عمر فرمود: او دختری کوچک است. عمر در جواب گفت: به خدا سوگند تو حقّ نداری که مرا از این کار منع کنی و من میدانم که چرا او ار به نکاحم درنمیآوری... .[13]
ابن المغازلی نیز از عمر بن خطاب نقل میکند که گفت: به خدا سوگند! مرا چیزی بر اصرار این خواستگاری وادار نکرد، مگر آن که از رسول خدا شنیدم... .[14]
از این حدیث استفاده میشود حضرت بنا به اصرار زیاد تن به این درخواست داد.
از برخی متون تاریخی نیز استفاده میشود خواستگاری به پیشنهاد و تأکید «عمرو بن عاص» بوده است.
شیخ مفید(ره) میفرماید: «ضرورت، هرگاه انسان را به نکاح و دختر دادن به گمراه بکشاند، در صورتی که او اظهار به کلمه اسلام دارد، کراهت برطرف شده و نکاح جایز میشود. این ماجرا از قضیه لوط تعجبانگیزتر نیست. حضرت لوط(ع) به آنان پیشنهاد کرد: هر کدام از دخترانش را میخواهند به نکاح خود درآورند، با آن که آنان کافر و گمراه بودند خداوند از قول او میفرماید: (هؤُلاءِ بَناتِی هُنَّ اَطْهَرُ لَکُمْ)؛[15] «اینان دختران من هستند و برای شما پاکترند».[16]
همو در جایی دیگر مینویسد: «بر فرض صحّت اصل قضیه، برای آن دو توجیه هست که هر دو با مذهب شیعه در گمراهی سابقین بر امام علی(ع)، منافاتی ندارد:
الف) نکاح طبق ظاهر اسلام صورت گرفته که عبارت است از: شهادتین، نماز به سمت قبله و اقرار به تمام شریعت. اگرچه افضل آن است با کسی ازدواج شود که به ولایت اعتقاد دارد، نه آن که به ظاهرِ اسلام، گمراهی را اضافه کرده، لکن تا حدّی که او را از اسلام خارج نکند. ولی اگر ضرورت، کسی را مجبور به نکاح با انسان گمراه وادار کند، در صورتی که اظهار به کلمه شهادتین دارد، کراهت از آن برطرف میشود و چیزی که در حال اختیار مکروه بوده، جایز میگردد. امیرالمؤمنین(ع) احتیاج به تألیف قلوب و حفظ خونها داشت؛ از همین رو ملاحظه کرد که اگر بخواهد با این امر مخالفت کند، در دین و دنیای مردم فساد ایجاد خواهد شد، لذا به درخواست او جامه عمل پوشانید.
ب) نکاح و ازدواج با گمراه ـ همانند کسی که منکر امامت بوده و آن را برای کسی میداند که استحقاقش را ندارد ـ حرام است، مگر در صورتی که انسان بر دین و جانش بترسد؛ همانگونه که اظهار کلمه کفر ـ که ضد کلمه ایمان است ـ در همین صورت جایز است و خوردن مردار و گوشت خوک هنگام ضرورت حلال میگردد، اگرچه در صورت اختیار، حرام است. در جای خود به اثبات رسیده که ضرورتها، محذورات و محرمات را مباح میکند؛ همانگونه که حضرت لوط(ع) دخترانش را بر کافران قومش عرضه کرد. همچنین رسول خدا(ص) در زمان جاهلیت، دو نفر از دخترانش را به دو کافر تزویج نمود.»[17]
و نیز میفرماید: «رسول خدا(ص) قبل از بعثت، دو نفر از دخترانش را یکی به نکاح عتبةبن ابی لهب و دیگری را به نکاح ابی العاص بن ربیع درآورد و بعد از بعثت، آنان را از شوهرانشان جدا نمود. عقبه بر کفر از دنیا رفت، ولی ابوالعاص بعد از جدایی اسلام آورده و دوباره به نکاح اول بازگشت... .»[18]
2ـ اضطراب در متن حدیث
احادیث مضطرب است و میدانیم که اضطراب متن از جمله اموری است که حدیث را از حجّیت و اعتبار ساقط میکنند. در برخی از روایات آمده است: امیرالمؤمنین متولّی عقد دخترش شد. دستهای دیگر میگوید: عباس متولّی آن شد. در بعضی آمده است: عقد بعد از تهدید عمر انجام گرفت. عدهای دیگر میگوید: عقد با اختیار و میل و رغبت امام صورت گرفت. در دستهای از روایات آمده است: عمر از او صاحب بچهای شد که نامش را «زید» نهاد. برخی دیگر میگوید: عمر قبل از مباشرت با وی، کشته شد. در دستهای از روایات آمده است: زید بن عمر نسل داشته است. در برخی دیگر آمده است: زید بن عمر نسلی از خود به جای نگذاشت. بعضی میگوید: زید و مادرش، امکلثوم کشته شدند. در دستهای از روایات آمده است: مادر زید پس از مرگ وی زنده بود. در برخی منابع ذکر شده است: عمر مهر او را چهل هزار درهم قرار داد. عدهای دیگر مهر او را چهار هزار درهم نوشتهاند و گروهی نیز آن را پانصد درهم نقل کردهاند.
3ـ تناسب نداشتن سنّ عمر با امکلثوم
فقیهان در بحث نکاح، کفو و همانند بودن بین زن و مرد را شرط میدانند، و حال آنکه میدانیم هیچ تناسبی بین این دو از نظر سنّ نبوده، زیرا در برخی از احادیث آمده که علی(ع) به عمر فرمود: او صغیره است... و در بعضی دیگر آمده که حضرت(ع) فرمود: او صبیّه است.[19]
4ـ ام کلثوم دختر ابیبکر
از برخی تواریخ استفاده میشود که ابیبکر دختری به نام «امّکلثوم» داشت که عمر از وی خواستگاری کرد. از همین رو ممکن است به جهت تشابه اسمی آن را به دختر امیرالمؤمنین نسبت دادهاند.
ابن قتیبه در «المعارف» میگوید:
«عمر هنگام خواستگاری از امّکلثوم دختر ابیبکر، وی را نزد عایشه برد. عایشه آن را قبول کرد، ولی امکلثوم از عمر کراهت داشت....»[20]
عمری موصلی نیز این قصه را در کتاب الروضة الفیحاء فی تواریخ النساء[21] و نیز عمر رضا کحاله در کتاب اعلام النساء[22] نقل کرده است.
5ـ امکلثوم دختر جرول
برخی از مورخان مادر زید بن عمربن خطاب را امّکلثوم دختر جرول دانستهاند، لذا ممکن است تشابه اسمی باعث شده باشد که آن را به دختر امیرالمؤمنین(ع) نسبت دهند.
طبری میگوید: مادرِ زید اصغر و عبیدالله که در جنگ صفین همراه معاویه کشته شدند، امّکلثوم دختر جرول بوده است که اسلام بین او و عمر جدایی انداخت.»[23]
اغلب مورخان موضوع ازدواج امّکلثوم، دختر جرول را با عمر بن خطاب در جاهلیّت نقل کردهاند.[24]
6ـ تنافی قضیه با ثوابت شریعت
با مراجعه به برخی از روایات پی میبریم یا عمر بن خطاب به مسائل شریعت بیتوجه بوده یا این که اصل قصّه دروغ است.
خطیب بغدادی نقل میکند: قبل از ازدواج، علی(ع) به امکلثوم دختر فاطمه امر کرد که خود را زینت کند؛ آنگاه نزد عمر فرستاد. عمر هنگامی که او را دید به سویش حرکت کرده و به ساق پایش دست کشید و گفت: به پدرت بگو: راضی هستم. وقتی او (امکلثوم) نزد علی(ع) آمد، حضرت فرمود: عمر چه گفت: عرض کرد: مرا به سوی خود خواند و بوسید و هنگامی که ایستادم ساق پایم را گرفت.
این ماجرا با غیرت امیرالمؤمنین(ع) سازگاری ندارد، زیرا چگونه حضرت دخترش را قبل از ازدواج به دست کسی میسپارد که هیچ حدود شرعی را مراعات نمیکند. از همین رو سبط بن جوزی بعد از آنکه این قصه را از جدّش صاحب کتاب المنتظم نقل میکند، قبیح شمرده و میگوید: «جدّم در کتاب المنتظم ذکر کرده که علی دخترش امّکلثوم را به سوی عمر فرستاد تا او را ببیند، عمر ساقش را بالا زده و با دستش مسّ کرد. آنگاه میگوید: سخن من این است که اگر به جای او (امّکلثوم) زن کنیزی بود، به خدا سوگند! این عمل قبیح بود، زیرا به اجماع مسلمین لمس زن جایز نیست، تا چه رسد به عمر که این عمل از وی صادر شده باشد.»[25]
در برخی از روایات آمده است: «... امّکلثوم با او برخورد شدیدی کرد و فرمود: چگونه این کارها را انجام میدهی؟ اگر امیر و خلیفه مؤمنین نبودی، دماغت را خرد میکردم. آنگاه از منزلش بیرون آمده، نزد پدر رفت و بعد از ذکر جریان عرض کرد: ای پدر مرا نزد پیرمرد پستی فرستادی... .»[26]
این احمتمال نیز هست که عمر در مورد مسائل شهوانی اختیاری از خود نداشته است، لذا از او رسیده که میگفت: «در من از جاهلیت چیزی جز مسئله نکاح باقی نمانده است... .»[27]
7ـ امّکلثوم از غیر زهرا(ع)
اهل سنت اصرار زیادی دارند که عمر از امّکلثوم دختر علی و فاطمه(ع)، خواستگاری کرده است؛ تا اینکه برای او سببی به رسول خدا(ص) بیابند، در حالی که از برخی تواریخ استفاده میشود که حضرت علی(ع) دختری دیگر به نام «امّکلثوم» از غیر حضرت زهرا(ع) داشته است: برخی از مورخان در اینباره میگویند: «علی(ع) دو دختر به نام زینب صغری و امّکلثوم صغری داشته که هر دوی آنها از امّولد بودهاند.»[28]
ابن قتیبه نیز امکلثوم را دختر امام علی(ع) دانسته و میگوید: مادر او امّولد و کنیز بوده است.[29]
طریحی نیز میگوید: «امّکلثوم زینب صغری دختر امیرالمؤمنین(ع) است که با برادرش حسین(ع) در کربلا بود. مشهور بین اصحاب آن است که عمر بن خطاب او را به زور به نکاح خود درآورد. همانگونه که سید مرتضی در رسالهای بر آن اصرار دارد و قول صحیحتر را ـ به جهت روایات مستفیضه ـ همین میداند.»[30]
روایات شیعه
علما و محدثان شیعه این قضیه را با مضامین مختلف و با سندهای صحیح و ضعیف نقل کردهاند که به برخی از آنها اشاره میکنیم:
1ـ کلینی به سند خود از امام صادق(ع)، درباره ازدواج امّکلثوم نقل میکند که حضرت فرمود: «وی زنی از زنان ما بود که غاصبانه به ازدواج دیگری در آمد...»
2ـ همو به سند خود از امام صادق(ع) نقل میکند: از حصرت سؤال شد: آیا زنی که شوهرش مرده است، در خانه خود عدّه وفات بگیرد یا هر کجا که میخواهد؟ حضرت فرمود: «هرکجا که میخواهد، زیرا علی(ع) بعد از وفات عمر، امّکلثوم را به خانه خود برد.»[31]
3ـ شیخ طوسی(ره) به سند خود از امام باقر(ع) نقل میکند: امّکلثوم دختر علی(ع) و فرزندش زید بن عمر بن خطاب در یک ساعت از دنیا رفتند... .[32]
در توجیه این روایات و روایات دیگر میگوییم:
الف) همه روایات صحیح السند نیستند؛
ب) برخی از روایات دلالت بر وقوع عقد و نکاح ندارد، همانند روایاتی که دلالت دارد که امام علی(ع) امر نکاح را به عباس واگذار کرده است؛[33] همانگونه که مجلسی به آن تصریح کرده است.
ج) اغتصاب و غصب فرج؛ معلّق بر صحت ادعای تزویج است؛ یعنی بر فرض صحت و وقوع تزویج؛ همانگونه که عامه میگویند: این فرجی است که از ما غصب شده است و تعلیق دلالت بر وقوع نکاح ندارد. مجلسی(ره) میگوید: «معنای حدیث آن است که در ظاهر از ما غصب شد و به گمان مردم، اگر این قصّه صحیح باشد.»[34]
در مورد روایت اوّل در سند آن «جعفر بن محمّد قمی» است که مجهول بوده و مشترک است با جعفر بن محمّد اشعری و جعفر بن محمّد بن عبیدالله، که این دو نیز مجهولند.[35] همچنین در سند آن «قداح» وجود دارد که طبق نصّ رجالیین مهمل بوده؛ از همین رو سند روایت ضعیف است. از حیث دلالت نیز گفته شد احتمال دارد که زید فرزند عمر از امّکلثوم دختر جرول و یا دیگری است.
در مورد روایت دوّم: روش امامان این بود که در اثبات برخی از احکام، به معتقد خصم استدلال میکردند، در صورتی که مخاطب از جمله آنان بود. در این روایت، حضرت درصدد اثابت قضیّه ازدواج امّکلثوم نیستند، بلکه در مقام اثبات حکمی است که مخالف با نظر اهل سنت است، زیرا آنان قائل بودند به این که عده زن شوهر مرده در غیر خانه شوهر جایز نیست. حضرت برای اثبات جواز آن به خبر امکلثوم که اهل سنت نقل میکنند، استدلال کرده است.
در نهایت بر فرض که این توجیهات صحیح نباشد این روایات حمل بر تقیه و تهدید میشود که در برخی روایات نیز به آن تصریح شده است. خصوصاً اینکه در روایات تصریح نشده که امّکلثوم دختر فاطمه زهرا(ع) باشد، ممکن است که از غیر حضرت بوده است. در هر صورت با این همه احتمالات اصل قضیّه و استدلال و تکیه کردن بر آن به عنوان تأیید خلیفه دوّم، امری نادرست است
..........
1. طبقات ابن سعد، ج 8، ص 462.
2 . مستدرک حاکم، ج 3، ص 142.
3 . بیهقی، سنن الکبری، ج 7، ص 63.
3 . تاریخ بغداد، ج 6، ص 182.
5 . الاستیعاب، ج 4، ص 1954.
6 . اسدالغالبه، ج 5، ص 614.
7 . الاصابه، ج 4، ص 492.
8 . ر.ک: عقیلی، الضعفاء، ج 2، ص 331؛ ابن عدی، الکامل فی الضعفاء، ج 7، ص 1581.
9 . همان، ج 5، ص 337.
10 . الکامل، ج 7، ص 69.
11 . کافی، ج 5، ص 436.
12 . مسائل سرویه، ص 92.
13 . طبقات ابن سعد، ج 8، ص 464.
14 . مناقب امام علی(ع)، ص 110.
15 . هود (11)، آیه 78.
16 . تزویج علی(ع) بنته من عمر، ص 15.
17 . المسائل السرویة.
18 . ترویج امّکلثوم من عمر، ص 16.
19 . طبقات ابن سعد، ج 6، ص 312.
20 . ابن قتیبه، المعارف، ص 175.
21 . الروضة الفیحاء فی تواریخ النساء، ص 303.
22 . اعلام النساء، ج 4، ص 250.
23 . تاریخ طبری، ج 3، ص 269؛ کامل ابن اثیر، ج 3، ص 28.
24 . ر.ک: الاعصابة، ج 4، ص 491؛ صفة الصفوة، ص 116 و تاریخ المدینة المنورة، ج 2، ص 659.
25 . سبط بن جوزی، تذکرة الخواص، ص 288.
26 . اسدالغالبه، ج 5، ص 614؛ الاصابه، ج 4، ص 492 و ذهبی، تاریخ الاسلام، ج 4، ص 138.
27 . طبقات ابن سعد، ج 3، ص 982.
28 . تاریخ موالید الائمه، ص 16؛ نورالابصار، ص 103 و نهایة الارب، ج 20، ص 223.
29 . ابن قتیبه، المعارف، ص 185.
30 . اعیان الشیعه، ج 13، ص 12 (به نقل از طریحی).
31 . همان، ج 6، ص 115.
32 . تهذیب، ج 2، ص 42.
33 . وسائل، ج 20، باب 10، کافی، ج 5؛ ص 346 و مرآة العقول، ج 2، ص 42.
34 . مرآة العقول، ج 2، ص 42.
35 . معجم رجال الحدیث، ترجمه جعفر بن محمّد اشعری.
شناخت کلی از عمر بن خطاب
عمر بن خطاب بن نفيل از قبيله قريش بود. او در سال 13 ( عام الفيل ) در مکه
به دنيا آمد. کنيهاش ابوحفص و مادرش، حنتمه بود. تا پيش از مسلمان شدن
ظاهري، از دشمنان رسول خدا صلي الله عليه و آله وسلم به شمار ميرفت.
بنا بر برخي روايات، هنگامي که عمر از سوي سران قريش مامور کشتن رسول خدا شد، متوجه شد که خواهر و شوهرخواهرش مسلمان شدهاند. از اين رو خشمگين به خانه آنها رفت و خواهر خود را به شدت کتک زد. اندکي بعد با آيات قرآن آشنا شد و در سال ششم بعثت به ظاهر اسلام آورد.
عمر اندکي پيش از رسول خدا به مدينه هجرت کرد. به اقرار کتب اهل سنت وي بارها پيامبر اکرم صلي الله عليه واله را اذيت و موجبات ناراحتي ايشان را فراهم کرد. هنگام شهادت خاتم الانبيا، مانع نوشتن وصيتنامه شد و گفت: تب بر رسول خدا چيره شده و هذيان ميگويد! از اين رو، مايه حسرت بسياري از ياران رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم شد که چرا مسلمانان از آن وصيت مهم محروم شدند.
عمر در سقيفه بني ساعده حضور داشت و بيشترين نقش را در برگزيدن ابوبکر و بيعت مردم با او ايفا کرد. ابوبکر نيز در هنگام مرگ، وصيت کرد که عمر پس از وي خليفه شود. از اين رو عمر در سال 13 هجري، پس از مرگ ابوبکر، به خلافت دست يافت و لقب اميرالمؤمنين را براي خود برگزيد. عمر ده سال و شش ماه خلافت کرد و در اين مدت به تاسيس ديوان و دفتر براي حکومت همت گماشت و مقررات حکومتي بسياري وضع کرد. بسياري از سرزمينهاي اسلامي (مانند عراق، فلسطين، شام، مصر و بخشهاي بسياري از ايران ) در دوران خلافت او فتح شد.
يکي از اقدامات نادرست وي، طبقهبندي اصحاب رسول خدا جهت دريافت حقوق و مزايا بود؛ به طوري که در سال اّخر زندگي خود با مشاهده اختلاف طبقاتي شديد بين مسلمانان گفت:اگر سال ديگر زنده باشم، بيت المال را به روش پيامبر به طور مساوي بين مردم تقسيم ميکنم.
مورخان عمر را مردي بلندقد، سرخرو و تندخو توصيف کردهاند که در مواردي به رسول خدا نيز اعتراض مينموده است؛ از جمله در واقعه صلح حديبيه و متعه حج. حفصه، دخترش، يکي از همسران رسول خدا بود.
عمر در 27 ذيحجه سال 23 هجري، در 63 سالگي بر اثر ضربه شمشير ابولولو از دنيا رفت و در خانه رسول خدا، در کنار مرقد پيامبر به خاک سپرده شد.
(اسدالغابه، ج 4، ص 145، الکامل، ج 2، ص 209 تا 219 و 9 تا 19، معجم رجال الحديث، ج 13، ص 31.)
بنا بر برخي روايات، هنگامي که عمر از سوي سران قريش مامور کشتن رسول خدا شد، متوجه شد که خواهر و شوهرخواهرش مسلمان شدهاند. از اين رو خشمگين به خانه آنها رفت و خواهر خود را به شدت کتک زد. اندکي بعد با آيات قرآن آشنا شد و در سال ششم بعثت به ظاهر اسلام آورد.
عمر اندکي پيش از رسول خدا به مدينه هجرت کرد. به اقرار کتب اهل سنت وي بارها پيامبر اکرم صلي الله عليه واله را اذيت و موجبات ناراحتي ايشان را فراهم کرد. هنگام شهادت خاتم الانبيا، مانع نوشتن وصيتنامه شد و گفت: تب بر رسول خدا چيره شده و هذيان ميگويد! از اين رو، مايه حسرت بسياري از ياران رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم شد که چرا مسلمانان از آن وصيت مهم محروم شدند.
عمر در سقيفه بني ساعده حضور داشت و بيشترين نقش را در برگزيدن ابوبکر و بيعت مردم با او ايفا کرد. ابوبکر نيز در هنگام مرگ، وصيت کرد که عمر پس از وي خليفه شود. از اين رو عمر در سال 13 هجري، پس از مرگ ابوبکر، به خلافت دست يافت و لقب اميرالمؤمنين را براي خود برگزيد. عمر ده سال و شش ماه خلافت کرد و در اين مدت به تاسيس ديوان و دفتر براي حکومت همت گماشت و مقررات حکومتي بسياري وضع کرد. بسياري از سرزمينهاي اسلامي (مانند عراق، فلسطين، شام، مصر و بخشهاي بسياري از ايران ) در دوران خلافت او فتح شد.
يکي از اقدامات نادرست وي، طبقهبندي اصحاب رسول خدا جهت دريافت حقوق و مزايا بود؛ به طوري که در سال اّخر زندگي خود با مشاهده اختلاف طبقاتي شديد بين مسلمانان گفت:اگر سال ديگر زنده باشم، بيت المال را به روش پيامبر به طور مساوي بين مردم تقسيم ميکنم.
مورخان عمر را مردي بلندقد، سرخرو و تندخو توصيف کردهاند که در مواردي به رسول خدا نيز اعتراض مينموده است؛ از جمله در واقعه صلح حديبيه و متعه حج. حفصه، دخترش، يکي از همسران رسول خدا بود.
عمر در 27 ذيحجه سال 23 هجري، در 63 سالگي بر اثر ضربه شمشير ابولولو از دنيا رفت و در خانه رسول خدا، در کنار مرقد پيامبر به خاک سپرده شد.
(اسدالغابه، ج 4، ص 145، الکامل، ج 2، ص 209 تا 219 و 9 تا 19، معجم رجال الحديث، ج 13، ص 31.)
عمر بن خطاب کا در زہرا [س] پر لکڑیاں جمع کرنا اور اسے آگ لگانا
اکثر
لوگوں کو یہ اعتراض رہتا ہے کہ عمر بن خطاب نے کہاں جناب زہرا کا گھر
جلایا اور کہاں ان کے بیٹے محسن کو شہید کیا؟ کہاں ان کو زخم دئیے جن کی
وجہ سے جناب زہرا شہید ہوئیں؟ یہ صرف شیعہ عمر سے بغض کی خاطر کہتے ہیں
ورنہ اہلسنت کی معتبر کتابوں سے یہ واقعہ ثابت نہیں ہے۔
اس
اعتراض کے جواب میں ہم یہاں پر اہلسنت کی مشہور کتابوں میں سے اس واقعہ کے
متعلق عربی عبارتوں کا ترجمہ پیش کرتے ہیں اور خود ان کتابوں کے اسکین شدہ
صحفات کو ملاحظہ کرنے کے لیے آخر میں اس سائت کو ایڈرس دیں گے جس کو یقین
نہ آئے وہ اس ایڈرس پر ان کتابوں کے اسکین شدہ صفحات کو عربی زبان میں
ملاحظہ کر سکتا ہے۔
کتاب " فرائد السمطین ج ۲ ص۳۴ اور ۳۵ ،مولف: امام الحرمین جوینی استاد ذہبی، میں لکھا ہے:
ایک
دن پیغمبر اکرم [ص] بیٹھے ہوئے تھے حسن بن علی داخل ہوئے۔ آپ کی نگاہیں
جونہی ان پڑیں تو اشک آلود ہو گئیں۔ اس کے بعد حسین بن علی آئے تو دوبارہ
آپ کی آنکھوں سے آنسو جاری ہو گئے۔ اس کے بعد آنحضرت کی بیٹی فاطمہ داخل
ہوئیں تو پیغمبر اسلام کی آنکھیں تیسری بار آنسو سے بھر گئیں۔ اس کے بعد
علی وارد ہوئے تو آنحضرت نے پھر آنسو بہائے۔ ۔۔۔ جب آپ سے فاطمہ پر گریہ کی
وجہ پوچھی گئی فرمایا: جب میں نے فاطمہ کو دیکھا تو اس حادثہ کی یاد آگئی
جو میری رحلت کے بعد فاطمہ کے ساتھ اتفاق پائے گا۔ گویا میں دیکھ رہا ہوں
کہ ذلت ان کے گھر میں داخل ہو گئی ہے ان کی حرمت پامال ہو چکی ہے ان کا حق
غصب کیا گیا ہے انہیں میراث سے محروم کر دیا گیا ہے۔ ان کا پہلو زخمی ہوا
ہے اور ان کا ایک فرزند سقط ہو گیا ہے۔
اس
حال میں کہ فاطمہ مسلسل دہائی دے رہی ہیں وامحمداہ، لیکن کوئی ان کا پرسان
حال نہیں ہے کوئی ان کی مدد کو نہیں آتا، کوئی ان کی فریاد کو نہیں پہنچ
رہا ہے۔ فاطمہ ہمارے خاندان میں سے پہلی وہ شخص ہیں جو مجھ سے ملحق ہوں گی۔
اور حزن و الم کی حالت میں میرے پاس آئیں گی اور انہیں شہید کیا گیا ہو
گا۔ میں یہاں پر کہتا ہوں: خدایا لعنت کر اس شخص کو جو فاطمہ پر ظلم کرے۔
اور عذاب نازل کر اس پر جو فاطمہ کا حق غصب کرے اور ذلیل کر اسے جو فاطمہ
کو ذلیل کرے۔ اور ہمیشہ جہنم میں رکھ اس کو جو فاطمہ کے پہلو کو زخمی کرے
اور ان کا بیٹا سقط ہو جائے۔ ملائکہ نے اس ہنگام آمین کہا۔
کتاب فرائد السمطین کا اسکین شدہ پیج کو دینے کے لیے رجوع کریں:
کتاب
الملل و النحل جلد ۱ ص۱۳۹ مولف شہرستانی میں لکھا ہے: بیعت کے دن عمر نے
جناب فاطمہ زہرا کے شکم میں ضربت ماری جس کی وجہ سے شکم مادر میں جنین سقط
ہو گیا۔ اور عمر مسلسل یہ چلا رہا تھا : میں گھر کو اہل خانہ سمیت جلا دوں
گا۔ اور گھر میں سوائے علی و فاطمہ و حسن و حسین کے کوئی نہ تھا۔
کتاب،
الوافی بالوفیات ج ۶ ص۱۷ میں وارد ہوا ہے: بیعت والے دن عمر نے جناب فاطمہ
کے شکم پر ضربت ماری جس کی وجہ سے ان کے شکم میں فرزند شہید ہو گیا۔
مذکورہ کتابوں کے اسکین شدہ صحفات ملاحظہ کرنے کے لیے رجوع کریں:
تاریخ
طبری ج۳ ص۱۹۸ میں زیاد بن کلیب، مغیرہ سے نقل کرتے ہیں: عمر بن خطاب علی
کے گھر کی طرف گئے ان کے گھر میں طلحہ، زبیر اور کچھ مہاجرین تھے۔ عمر نے
کہا: خدا کی قسم میں تم سب کر آج آگ میں جلاوں گا یا یہ بیعت کرنے کے لیے
گھر سے باہر آ جاو۔
مروج
الذہب ج۳ ص۷۷ میں نقل ہوا ہے: عروہ بن زبیر اپنے بھائی کے کاموں کی توجیہ
میں کہتا ہے: جب بنی ہاشم گھر میں محاصرہ ہوئے اس نے گھر کو آگ لگانے کے
لیے عمر کے ساتھ لکڑیاں جمع کیں چونکہ عمر چاہ رہا تھا کہ بنی ہاشم کو بیعت
کے لیے مجبور کرے اس لیے کہ انہوں نے بیعت سے انکار کیا تھا۔
انساب الاشراف ج ۱ ص۵۸۶، تالیف: احمد بن یحی معروف بہ بلاذری میں نقل ہوا ہے:
ابوبکر
نے علی کو بیعت کے لیے بلایا لیکن انہوں نے انکار کر دیا اسی ہنگام عمر
علی علیہ السلام کے گھر کی طرف چلا گیا اس حال میں کہ اس کے ہاتھ میں آگ کی
مشعل تھی۔ جناب زہرا نے اس کو آتے دیکھ کر دروازہ بند کر دیا اور فرمایا:
اے پسر خطاب کیا تم میرے گھر کو جلانا چاہتے ہو اور مجھے جلانا چاہتے ہو؟
عمر نے کہا: ہاں۔ یہ کام تمہارے باپ کے دین کو مستحکم کرنے کے لیے ہو گا۔
کتاب
الامامہ السیاسہ ج۱، ص۱۲ تالیف ابن قتیبہ الدینوری میں آیا ہے: عمر علی
علیہ السلام کے گھر کی طرف گیا اور چلایا باہر آ جاو۔ لیکن وہ باہر نہیں
آئے۔ پھر اس نے حکم دیا کہ لکڑیاں جمع کرو۔ عمر نے کہا: قسم اس کی جس کے
ہاتھ میں میری جان ہے یا گھر سے باہر آو گے یا سب کو گھر میں جلا دوں گا۔
کچھ لوگوں نے عمر سے کہا: اے ابا حفص اس گھر میں فاطمہ ہیں۔ عمر نے کہا:
اگر چہ فاطمہ ہوں میں سب کو چلا دوں گا۔
کتاب "السقیفہ و الخلافہ" ص ۱۴ تالیف: عبد الفتاح عبد المقصود ؛
عمر
اور اس کے ساتھ ایک گروہ جناب زہرا، علی، حسن و حسین کے گھر کی طرف گئے اس
حال میں کہ ان کے ہاتھوں میں لکڑیاں اور آگ تھی۔ انہوں نے بیعت سے انکار
کر دیا اور عمر نے گھر کو آگ لگا دی۔ کچھ لوگ اس کام سے منصرف ہو گئے انہوں
نے عمر سے کہا: اے ابا حفص اس گھر میں فاطمہ بھی ہیں۔ عمر نے کہا: فاطمہ
بھی ہوں تب بھی جلاو گا۔
کتاب
"ثبات الوصیہ" ص ۱۲۴ تالیف المسعودی میں لکھا ہے: اس کے بعد عمر نے علی کے
گھر کا رخ کیا اور ان پر حملہ کیا۔ در خانہ کو آگ لگا دی اور علی کو
زبردستی گھر سے باہر کھینچ کر لائے۔ اور زہرا کو در و دیوار کے درمیان اس
طریقہ سے دبایا کہ ان کے محسن سقط ہو گئے۔ اور علی کو بیعت کے لیے کشاں
کشاں لے گئے اور علی سے کہا: بیعت کرو انہوں نے کہا میں یہ کام نہیں کر
سکتا انہوں نے کہا: اگر بیعت نہیں کرو گے تمہیں قتل کر دیں گے۔۔۔۔
[ مذکورہ کتابوں کے اسکین شدہ صفحات کو ملاحظہ کرنے لیے اس لینک پر تشریف لے جائیں : http://omar-sonnat.ir/1390/05/08/post-62/]
مذکورہ
حقائق کہ جنہیں صرف اہلسنت کی کتابوں سےنقل کیا گیا ہے کو پڑھنے کے بعد
کوئی مسلمان جو رسول خدا کی رسالت پر ایمان رکھتا ہے آپ کی آل پاک مخصوص
آنحضرت کی دلعزیز بیٹی فاطمہ سے محبت رکھتا ہے وہ کیسے عمر کو رسول کا
جانشین اور خلیفۃ المسلمین مان سکتا ہے جو فرزند رسول کا قاتل ہے جس کو
رسول کی بیٹی پر رحم نہیں آیا وہ کیسے رسول کے لائے ہوئے دین پر رحم کھا
سکتا ہے اسے اغیار کے حملات سے بچا سکتا ہے دین کو تحریف سے محفوظ رکھ سکتا
ہے یہی وجہ ہے جب بھی اسلام کو خون کی ضرورت پڑی خلفاء راشدین میں سے کوئی
یا ان کی اولاد میں سے کوئی آگے نہیں بڑھا جو اپنا خون دے کر اسلام کو
زندہ رکھ سکے صرف علی و فاطمہ اور ان کی اولاد نے ہی قدم قدم پر اپنا خون
دے کر اسلام کو زندہ رکھا۔ یہ اس بات کی واضح دلیل ہے اسلام سے واقعی محبت
اور الفت کس کو تھی اور اسلام کا لبادہ اوڑھ کر اپنے مفاد حاصل کرنے والے
کون لوگ تھے؟۔
اھل ِکوفہ کا اصل عقیدہ اور عمر ابن خطاب
اہل کوفہ کی اکثریت مذہبی معنوں میں ہمیشہ خلافتِ شیخین کے جائز ہونے کے
قائل رہے۔ اہل سنت کے معروف عالم دین علامہ شبلی نعمانی اپنی شہرہ آفاق
کتاب 'الفاروق' میں کوفہ شہر کی تعمیر و ترقی کا سہرا خلیفہ دوم عمر کے سر
ڈالتے ہوئے لکھتے ہیں:
مدائن وغیرہ جب فتح ہو چکے تو سعد بن وقاص نے حضرت عمر کو خط لکھا کہ یہاں رہ کر اھل عرب کے رنگ و روپ بالکل بدل گئے۔ حضرت عمر نے جواب میں لکھا کہ ایسی جگہ تلاش کرنی چاہئے جو بری و بحری دونوں حیثیت رکھتی ہو۔ چنانچہ سلیمان حذیفہ نے کوفہ کی زمین انتخاب کی اور اسکا نام کوفہ رکھا۔ غرض 18 ھ میں اس کی بنیاد شروع ہوئی اور جیسا کہ حضرت عمر نے تصریح کے ساتھ لکھا تھا چالیس ہزار آدمیوں کی آبادی کے قابل مکانات بنائے گئے۔ ہیاج بن مالک کے اہتمام سے عرب کے جُدا جُدا قبیلے جُدا جُدا محلوں میں آباد ہوئے۔ شھر کی وضع و ساخت کے متعلق خود حضرت عمر کا تحریری حکم آیا تھا کہ شارع ہائے عام 40، 40 ہاتھ اور اس سے گھٹ کر 30 ، 30 ہاتھ اور 20 ، 20 ہاتھ چوڑی رکھی جائیں اور گلیاں 7، 7 ہاتھ چوڑی ہوں ۔ جامع مسجد کی عمارت جو ایک مربع بلند چبوترہ دے کر بنائی گئی تھی اس قدر وسیع تھی کہ اس میں 40 ہزار آدمی آسکتے تھے۔۔۔۔
جامع مسجد کے سوا ہر قبیلے کے لئے جُدا جُدا مسجدیں تعمیر ہوئیں ۔ جو قبیلے آباد کئے گئے ان میں یمن کے بارہ ہزار اور نزار کے آٹھ ہزار آدمی تھے اور قبائل جو آباد کئے گئے ان کے نام حسب ِ ذیل ہیں۔ سلیم ، ثقیف ، ہمدان ، بجبلۃ ، نیم الات ، تغلب ، بنو اسد ، نخ و کندہ ازد ، مزینہ ، تمیم محارب ، اسد و عامر ، بجالۃ جدیلۃ و اخلاط ، جہینہ ، مذحج ، ، ہواذن وغیرہ وغیرہ ۔ یہ شھر حضرت عمر ہی کے زمانے میں اتنی اس عظمت وشان کو پہنچا کہ حضرت عمر اس کو راس ِ اسلام فرماتے تھے اور در حقیقت وہ عرب کی طاقت کا اصلی مرکز بن گیا تھا.۔
الفاروق ، صفحہ 232۔ 233 ، مکتبہ مدینہ لاہور
اس میں کوئی شک نہیں کہ وہاں کے لوگ حضرت عمر کے اس حد تک وفادار تھے کہ عمر اس شہر کو اسلام کا مرکز کہنا شروع ہو گئے۔ اگر اب بھی نواصب کو کوئی شک ہو تو وہ ہمیں بتائیں کہ چالیس ہزار آدمیوں کی گنجائش والی جامع مسجد اور پھر ہزاروں کی تعداد میں بسائے گئے عرب قبیلوں کی الگ الگ مساجد جو حضرت عمر نے تعمیر کروائیں وہ سب شیعہ مساجد تھیں؟ کیا عمر ابن خطاب نے اتنے بڑے پیمانے پر ایک شیعہ شہر کی بنیاد رکھی تھی؟
ہمیں تاریخ کے کسی بھی معتبر دستاویز سے یہ نہیں معلوم ہوتا کہ قتل ِ امام حسین (ع) کے وقت کوفیوں کی اکثریت مذھبی اعتبار سے شیعان ِ علی (ع) ہو اس کے برعکس ہمیں تاریخی شواہد ملتے ہیں جن سے ہمیں یہ معلوم ہوتا ہے کہ اھل ِکوفہ کی اکژیت عثمانی تھے۔ علامہ یاقوت حموی اھل سنت کے مشہور اسکالر گزرے ہیں جو کہ کتاب 'مجمع البلدان' کے مصنف ہیں۔ اس کتاب میں مختلف شہروں کی تفصیلی تاریخ موجود ہے اور اس کی جلد 7 صفحہ 295 سے 300 تک کوفہ شھر کی تاریخ تحریر ہے اور اس میں بھی ہمیں شیعوں کے متعلق کوئی اطلاع نہیں ملتی۔
مدائن وغیرہ جب فتح ہو چکے تو سعد بن وقاص نے حضرت عمر کو خط لکھا کہ یہاں رہ کر اھل عرب کے رنگ و روپ بالکل بدل گئے۔ حضرت عمر نے جواب میں لکھا کہ ایسی جگہ تلاش کرنی چاہئے جو بری و بحری دونوں حیثیت رکھتی ہو۔ چنانچہ سلیمان حذیفہ نے کوفہ کی زمین انتخاب کی اور اسکا نام کوفہ رکھا۔ غرض 18 ھ میں اس کی بنیاد شروع ہوئی اور جیسا کہ حضرت عمر نے تصریح کے ساتھ لکھا تھا چالیس ہزار آدمیوں کی آبادی کے قابل مکانات بنائے گئے۔ ہیاج بن مالک کے اہتمام سے عرب کے جُدا جُدا قبیلے جُدا جُدا محلوں میں آباد ہوئے۔ شھر کی وضع و ساخت کے متعلق خود حضرت عمر کا تحریری حکم آیا تھا کہ شارع ہائے عام 40، 40 ہاتھ اور اس سے گھٹ کر 30 ، 30 ہاتھ اور 20 ، 20 ہاتھ چوڑی رکھی جائیں اور گلیاں 7، 7 ہاتھ چوڑی ہوں ۔ جامع مسجد کی عمارت جو ایک مربع بلند چبوترہ دے کر بنائی گئی تھی اس قدر وسیع تھی کہ اس میں 40 ہزار آدمی آسکتے تھے۔۔۔۔
جامع مسجد کے سوا ہر قبیلے کے لئے جُدا جُدا مسجدیں تعمیر ہوئیں ۔ جو قبیلے آباد کئے گئے ان میں یمن کے بارہ ہزار اور نزار کے آٹھ ہزار آدمی تھے اور قبائل جو آباد کئے گئے ان کے نام حسب ِ ذیل ہیں۔ سلیم ، ثقیف ، ہمدان ، بجبلۃ ، نیم الات ، تغلب ، بنو اسد ، نخ و کندہ ازد ، مزینہ ، تمیم محارب ، اسد و عامر ، بجالۃ جدیلۃ و اخلاط ، جہینہ ، مذحج ، ، ہواذن وغیرہ وغیرہ ۔ یہ شھر حضرت عمر ہی کے زمانے میں اتنی اس عظمت وشان کو پہنچا کہ حضرت عمر اس کو راس ِ اسلام فرماتے تھے اور در حقیقت وہ عرب کی طاقت کا اصلی مرکز بن گیا تھا.۔
الفاروق ، صفحہ 232۔ 233 ، مکتبہ مدینہ لاہور
اس میں کوئی شک نہیں کہ وہاں کے لوگ حضرت عمر کے اس حد تک وفادار تھے کہ عمر اس شہر کو اسلام کا مرکز کہنا شروع ہو گئے۔ اگر اب بھی نواصب کو کوئی شک ہو تو وہ ہمیں بتائیں کہ چالیس ہزار آدمیوں کی گنجائش والی جامع مسجد اور پھر ہزاروں کی تعداد میں بسائے گئے عرب قبیلوں کی الگ الگ مساجد جو حضرت عمر نے تعمیر کروائیں وہ سب شیعہ مساجد تھیں؟ کیا عمر ابن خطاب نے اتنے بڑے پیمانے پر ایک شیعہ شہر کی بنیاد رکھی تھی؟
ہمیں تاریخ کے کسی بھی معتبر دستاویز سے یہ نہیں معلوم ہوتا کہ قتل ِ امام حسین (ع) کے وقت کوفیوں کی اکثریت مذھبی اعتبار سے شیعان ِ علی (ع) ہو اس کے برعکس ہمیں تاریخی شواہد ملتے ہیں جن سے ہمیں یہ معلوم ہوتا ہے کہ اھل ِکوفہ کی اکژیت عثمانی تھے۔ علامہ یاقوت حموی اھل سنت کے مشہور اسکالر گزرے ہیں جو کہ کتاب 'مجمع البلدان' کے مصنف ہیں۔ اس کتاب میں مختلف شہروں کی تفصیلی تاریخ موجود ہے اور اس کی جلد 7 صفحہ 295 سے 300 تک کوفہ شھر کی تاریخ تحریر ہے اور اس میں بھی ہمیں شیعوں کے متعلق کوئی اطلاع نہیں ملتی۔
مولا علی (ع) کے دور میں کوفہ
باب نمبر 2 میں ہم نے واضح کیا تھا کہ قتل عثمان کے بعد جن لوگوں نے مولا علی (ع) کی بیعت کی، وہ خلافتِ شیخین کو ماننے والے ھی تھے۔ مولا علی (ع) نے اس بات کو خود اپنے بیان میں واضح فرمایا جو کہ نہج البلاغہ میں درج ہے:
میری بیعت کی انہی لوگوں نے جنہوں نے بیعت کی ابوبکر و عمر و عثمان کی، اسی اصول کی بنیاد پر جس پر ان کی بیعت کی تھی۔ لہذا اس اصول کے لحاظ سے موقع پر موجود رہنے والے کو دوبارہ نظرِ ثانی کا حق نہ تھا اور نہ ایسے شخص کو جو موجود نہ تھا اس فیصلہ کے مسترد کرنے کا حق پیدا ہو سکتا ہے اور شوریٰ مہاجرین و انصار کے ساتھ مخصوص ہے۔
کوفہ سے جو فوج عثمان کو قتل کرنے آئی تھی، اُس کا موقف بھی یہ تھا کہ عثمان چونکہ سنتِ شیخین کے خلاف گئے ہیں، اس لیے انہیں قتل کر دیا جائے۔ اور کوفہ کے لوگ حد درجہ طلحہ بن عبید اللہ کے حمایتی تھے۔ اس بات کی گواہی میں تاریخ طبری میں کئی روایات ہیں۔ مثلاً امام ابن جریر طبری نے احمد بن زہیر سے، انہوں نے اپنے والد سے، اور وہ وہب بن جریر سے، اور وہ زہری سے بیان کرتے ہیں کہ:
طلحہ و زبیر قتلِ عثمان کے تقریباً چار مہینے کے بعد مکہ پہنچ گئے۔ مکہ میں اُسوقت عبداللہ ابن عامر کے پاس بہت سے لوگ جمع ہو گئے تھے اور یمن سے یعلی بن امیہ بھی آ ملا جس کے پاس بہت سی دولت اور اموال تھا جو کہ چار سو اونٹوں پر لدا ہوا تھا۔
یہ سب لوگ حضرت عائشہ کے پاس جمع ہوئے اور باہم مشورے کرنے لگے۔ ان میں سے کچھ کی رائے یہ تھی کہ مدینہ جا کر علی سے جنگ کرنی چاہئے، جبکہ دوسرے لوگوں کی رائے یہ تھی کہ اُن کے پاس اتنی طاقت نہیں ہے کہ اھل ِ مدینہ کا مقابلہ کر سکیں۔ اس لئے انہیں چاہئے کہ وہ کوفہ یا بصرہ جائیں کیونکہ کوفہ میں طلحہ کے حمایتی اور چاہنے والے زیادہ ہیں۔ اور اسی طرح بصرہ میں زبیر کے حمایتی اور چاہنے والے موجود ہیں۔
چنانچہ آخر میں اس بات پر اتفاق ہوا کہ بصرہ یا کوفہ چلنا چاہئے۔
اسی موضوع پر مزید کئی روایات پڑھنے کے لیے دیکھئے تاریخ طبری، سنہ 35 کے حالات۔
مولا علی (ع) کے دور میں کوفہ میں عقیدتی امامی شیعہ جمع ہونے شروع ہوئے۔ چنانچہ مولا علی (ع) کے دور میں کوفہ میں دو طرح کے شیعہ پائے جاتے تھے:
1. خلافتِ شیخین کو تسلیم کرنے والے سیاسی شیعہ، جنہوں نے مولا علی (ع) کو بطور چوتھا خلیفہ تسلیم کیا تھا۔ یہی جماعت کوفہ میں اکثریت میں تھی۔
2. عقیدتی امامی شیعہ، جنہوں نے مولا علی (ع) کو بطور رسول کا ولی و وصی براہ راست امام تسلیم کیا تھا اور خلافت شیخین کو رد کیا تھا۔ یہ چند گنے چنے لوگوں پر مشتمل ایک اقلیتی جماعت تھی۔
کوفی سیاسی شیعوں کا خلافتِ عثمان کو بھی جائز تسلیم کرنا
کوفہ کے یہ سیاسی شیعہ خلافتِ شیخین پر تو جمع تھے ہی، مگر انکی اکثریت کا خلافتِ عثمان پر بھی کوئی اختلاف نہیں تھا کیونکہ اُن کے نزدیک عثمان ابن عفان کی بیعت انہی اصولوں کی بنیاد پر ہوئی تھی، کہ جن پر اس سے پہلے حضراتِ شیخین کی بیعت ہوئی تھی۔ اگر وہ عثمان ابن عفان کے مخالف ہوئےتھے تو اس بنیاد پر کیونکہ وہ سنتِ شیخین کی مخالفت میں اپنے رشتہ داروں کو گورنر بنانے لگے۔ اور چونکہ مولا علی (ع) کی بطور خلیفہ چہارم بیعت بھی انہی اصولوں پر ہوئی تھی، اس لیے معاویہ کے خلاف وہ اپنے خلیفہ چہارم کی حمایت میں جنگ میں شریک ہوئے تھے۔ اس لیے جب ایک جماعت بشمول مالک بن اشتر نے کوفہ میں حضرت عثمان کے خلاف بولا تو اھل ِ کوفہ کے انہی اکثریتی سیاسی شیعوں کو ناگوار گزرا اور وہ ان پر حملہ آور ہو گئے۔(حوالہ : تاریخ طبری ، ج 5 ، ب 19 ، (ص) 189 مطبوعہ مصر)۔
جنگِ صفین میں جب فوجِ معاویہ کو شکست ہونے لگی اور عمر بن العاص کے مشورے سے معاویہ نے قرآن کو نیزوں پر بلند کروا دیا، تو یہی سیاسی شیعہ مولا علی (ع) پر تلواریں کھینچ کر کھڑے ہو گئے اور جنگ بندی کی شرط رکھی۔ اور مالک اشتر جو عقیدتی امامی شیعہ تھے اور جنگ جاری رکھے ہوئے تھے اور فتح کے بہت قریب تھے، ان کی واپسی کی شرط رکھی۔ یہ واقعات آپکو تمام تر تاریخی کتب میں مل جائیں گے۔
جنگِ صفین کے بعد انہی خلافتِ شیخین کو ماننے والے کوفی سیاسی شیعوں کی ایک جماعت مولا علی (ع) کے خلاف بغاوت کر بیٹھی۔ اس خلافتِ شیخین کے ماننے والے گروہ کا نام خوارج تھا۔
جنگ نہروان سے فارغ ہونے کے بعد مولا علی (ع) اپنے ان سیاسی شیعوں سے ہمیشہ مطالبہ کرتے رہے کو وہ معاویہ کے خلاف جنگ میں ان کا گرم جوشی سے ساتھ دیں، مگر یہ لوگ سست پڑ گئے اور ٹال مٹول سے کام لیتے رہے۔ اس پر مولا علی (ع) نے انکی کھل کر مذمت کی جو کہ نہج البلاغہ کے کئی خطبات میں پائی جاتی ہے۔ مولا علی (ع) کی شہادت کے بعد انہی خلافتِ شیخین کے ماننے والے سیاسی شیعوں نے امام حسن (ع) کا ساتھ بھی نہ دیا۔ اور ان کا رویہ دیکھتے ہوئے امام حسن (ع) کو معاویہ سے صلح کرنی پڑی۔
امام حسین (ع) کے زمانے میں کوفہ کے سیاسی شیعہ
امام حسن (ع) کی معاویہ سے صلح کے بعد معاویہ پوری سلطنت کا بلاشرکت غیرے مالک بن گیا اور اسکی یہ خلافت 20 سال کے طویل عرصہ پر محیط تھی۔ معاویہ نے خلیفہ بننے کے بعد جو اہم کام کئے، وہ یہ تھے کہ:
1. زیاد بن سمعیہ کو اپنا بھائی قرار دیا (اس بنیاد پر کہ معاویہ کا باپ ابو سفیان نے زیاد کی ماں سمعیہ سے زنا کیا تھا اور اسی زنا کی بنیاد پر زیاد پیدا ہوا تھا)
2. مولا علی (ع) کے زمانے میں زیاد کوفہ میں تھا اور اس لیے مولا علی (ع) کے تمام شیعوں کو بہت اچھی طرح جانتا تھا۔
3. معاویہ نے زیاد بن سمعیہ کو بھائی بنا کر اپنا طرفدار بنا لیا، اور پھر کوفہ کا گورنر مقرر کر دیا اور پھر شاہ عبدالعزیز دھلوی کی الفاط میں:
اب زیاد نطفہ ناتحقیق کی شرارت دیکھئے کہ معاویہ کی رفاقت میں پہلا فعل جو اس سے سرزد ھوا وہ جناب امیر کی اولاد کی عداوت تھی
تحفہ اثنا عشریہ، ص 308
4. زیاد بن سمعیہ نے کوفہ کے اُن تمام شیعوں کو (خاص طور پر مذھبی امامی شیعوں کو)، جو علی ابن ابی طالب کے سخت حامی تھے، چن چن کر قتل کیا۔ [حوالے: البدایہ والنہایہ ، ج 3 (ص) 50 ، حافظ ابن کثیر ، تاریخ کامل، ج 3 (ص) 245 ؛ ابن اثیر ، تاریخ طبری، ج 6 (ص) 155، الاستیعاب ، ج 1 (ص) 138]
علامہ عقیل بن حسین اپنی کتاب نصائح کافیہ، صفحہ 70 پر لکھتے ہیں:
معاویہ نے زیاد بن سمعیہ کو کوفہ کا گورنر مقرر کیا اور بصرہ کو بھی اس سے ملا دیا۔ زیاد چونکہ حضرت علی کے زمانے میں کوفہ میں رہ چکا تھا وہ یہاں کے شیعوں سے واقف تھا۔ اس نے ہر پتھر اور ڈھیلے کے نیچے سے انہیں نکال کر قتل عام کی ، ان کو دھمکیاں دیں ، ان کے ہاتھ پاؤں کاٹ ڈالے ، ان کی آنکھوں میں سلائیاں پھروا دیں ، ان کو درختوں پر سولی دی ، ان کو عراق سے نکال دیا اور غریب الوطن بنا دیا یہاں تک کہ شیعوں کا کوئی معروف شخص کوفہ میں باقی نہ بچا.
یہ تھا وہ سلوک جو کہ معاویہ کے دور میں شیعان ِ علی نے جھیلا اور اس کی شدت یہ تھی کہ ایک نسل بعد جب زیاد کا بیٹا ابن زیاد گورنر بنا تو اس نے ھانی بن عروہ (جوکہ شیعہ تھے) سے کہا تھا:
ھانی کیا تمہیں نہیں معلوم کہ میرا باپ جب اس شھر میں آیا تھا تو اس نے تمھارے باپ اور حجر کے سوا ان شیعوں میں سے کسی کو بھی قتل کئیے بغیر نہیں چھوڑا۔پھر حجر کا جو انجام ہوا وہ بھی تمہیں معلوم ہے۔
تاریخ طبری ، ج 4 حصہ 1 (ص) 158 ؛ نفیس اکیڈمی کراچی
اسی طرح حضرت ابن عباس نے امام حسین (ع) کو عراق نہ جانے کا مشورہ دیا کیونکہ کوفہ میں شیعوں میں ھانی اور دو چار اور شیعوں کے علاوہ کوئی شیعہ نہ رہ گیا تھا، چہ جائیکہ کوفہ کی اکثریت اھل بیت کے امامی شیعوں کی ہوتی۔جب ابن عباس امام حسین (ع) کے پاس دوسری مرتبہ آئے تو انہوں نے کہا:
برادر میں چاہتا ہوں کہ صبر کروں لیکن صبر نہیں آتا۔ اس راہ میں مجھے آپ کے ہلاک ہونے کا خوف ہے۔اھل ِ عراق دغا باز ہیں۔ چنانچہ ہر گز ان کے پاس نہ جائیے۔ اس شھر میں قیام کریں کیونکہ آپ اھل حجاز کے رئیس ہیں۔ اگر عراق والے آپ کو بلاتے ہیں تو ان کو لکھیں کہ وہ پہلے اپنے دشمنان سے پیچھا چھڑائیں اور صرف اس کے بعد ان کے پاس جائیں۔ اگر آپ کو یہاں سے جانا ہی منظور ہے تو یمن کی طرف چلے جائیں کہ وہاں قلعے ہیں اور پہاڑ کی گھاٹیاں ہیں، ایک طویل و عریض ملک ہے ، وہاں آپ کے والد کے شیعہ موجود ہیں اور وہاں آپ لوگوں سے محفوظ رہیں گے۔
تاریخ طبری ، ج 4 حصہ 1 (ص) 176 ؛ نفیس اکیڈمی کراچی
یہ تمام حقائق ظاہر کر رہے ہیں کہ معاویہ کے اس 20 سالہ طویل دور میں کوفہ کی عقیدتی امامی شیعی آبادی، جو کہ مولا علی (ع) کی شدید حامی تھی، تقریبا تمام کی تمام قتل کر دی گئی۔ اب سوال یہ ہے کہ کوفہ میں پھر باقی کون لوگ رہ گئے تھے؟
تو جواب یہ ہے کہ کوفہ میں صرف وہ لوگ بچے جو کہ نہ صرف خلافتِ شیخین کے قائل تھے، بلکہ خلیفہ سوم عثمان ابن عفان کی خلافت کے بھی قائل تھے۔ جیسا کہ ابھی ہم نے اوپر بیان کیا ہے کہ مولا علی (ع) کے زمانے میں بھی کوفہ کی اکثریت اُن سیاسی شیعوں پر مشتمل تھی جو کہ خلافتِ شیخین کے ساتھ ساتھ خلافتِ عثمان ابن عفان کو بھی جائز مانتے تھے کیونکہ وہ اُسی اصولوں پر ہوئی تھی جس پر خلافت شیخین منعقد ہوئی تھی۔ اور اسی وجہ سے جب عقیدتی امامی شیعہ جماعت بشمول مالک بن اشتر نے کوفہ میں حضرت عثمان کے خلاف بولا تو اھل ِ کوفہ کو ناگوار گزرا اور وہ ان پر حملہ آور ہو گئے (حوالہ : تاریخ طبری ، ج 5 ، ب 19 ، (ص) 189 مطبوعہ مصر)۔
خلفائے ثلاثہ کو ماننے والے اھل کوفہ نے مولا علی اور امام حسین کا ساتھ کیوں دیا؟
جیسا کہ ہم نے اوپر بیان کیا ہے کہ مولا علی (ع) کے زمانے بھی اھل کوفہ کی اکثریت خلافتِ ثلاثہ کی قائل تھی۔ اگر انہوں نے معاویہ کے خلاف مولا علی (ع) کا ساتھ دیا تھا تو اس کی وجہ یہ تھی کہ مولا علی (ع) کی بیعت بطور خلیفہ چہارم انہی بنیادوں پر ہوئی تھی کہ جس پر حضراتِ شیخین کی بیعت عمل میں آئی تھی۔ یہ ایسا ہی تھا جیسا کہ اھل مدینہ کے لوگ عثمان ابن عفان کی خلافت کو جائز مانتے تھے، مگر پھر بھی جنگ صفین میں مولا علی (ع) کی صفوں میں کھڑے تھے کیونکہ وجہ وہی تھی کہ اُن کے نزدیک مولا علی (ع) کو انہی اصولوں پر مدینے کے اھل حل و عقد نے خلیفہ چہارم تسلیم کیا ہے کہ جن پر اس سے پہلے خلفائے ثلاثہ کی خلافتیں منعقد ہوئی تھیں۔
امام حسین (ع) کے زمانے میں پھر اھل کوفہ نے (جو کہ اگرچہ کہ خلافتِ ثلاثہ کے قائل تھے) یزید کے خلاف امام حسین (ع) کا ساتھ دیا۔ اب سوال یہ ہے کہ انہوں نے امام حسین (ع) کا ساتھ کیوں دیا، جبکہ وہ انہیں اللہ کی طرف سے مقرر کردہ امام بھی نہیں سمجھتے تھے؟ تو اسکا جواب یہ ہے کہ اھل کوفہ نے بہت سی وجوہات کی بنا پر امام حسین (ع) کو یزید پر فوقیت دی۔ ان میں سے چند وجوہات یہ ہیں:
1. اھل کوفہ عثمان ابن عفان کے دور سے ہی بنی امیہ کے گورنروں کے خلاف ہو گئے تھے۔
2. اسی وجہ سے انہوں نے عثمان ابن عفان کو خلیفہ ثالث مانتے ہوئے بھی اس کے خلاف فوجیں بھیجیں۔
3. وہ بنی امیہ کے چشم و چراغ امیرِ شام معاویہ کے خلاف رہے کیونکہ وہ جائز خلیفہ چہارم کے خلاف بغاوت کر بیٹھا۔
4. معاویہ کے حکم پر زیاد ابن سمعیہ نے اھل کوفہ پر ظلم و ستم کے دروازے کھول دیے۔ اھل کوفہ اس قتل و غارت کو نہیں بھول پائے۔
5. معاویہ نے زبردستی یزید کے لیے بیعت لے کر سنتِ شیخین کی مخالفت کی تھی اور پہلی مرتبہ خلافت کو موروثی بنا کر بادشاہت میں تبدیل کر دیا تھا، جبکہ یزید ابن معاویہ شرابی انسان تھا اور بہت سی بُری خصلتوں میں مبتلا تھا۔
یزید کے مقابلے میں امام حسین (ع) کی جیسی نیک شخصیت تھی کہ جن کے پاکباز ہونے پر سب گواہی دیتے تھے۔ تو یہ سب وہ وجوہات تھیں کہ اھل کوفہ نے امام حسین (ع) کو اللہ کا منتخب کردہ امام نہیں مانتے ہوئے بھی یزید کے مقابلے میں انہیں ترجیح دی، اور انہیں خط لکھے کہ وہ کوفہ آ کر انہیں بنی امیہ کے ظلم و ستم سے نجات دلوائیں۔
معاویہ کے دور میں کوفہ میں شیعانِ معاویہ کی جماعت
معاویہ کے 20 سالہ طویل دورِ حکومت میں کوفہ میں ایک اور جو تبدیلی آئی، وہ یہ تھی کہ یہاں ایک ایسا گروہ بھی پیدا ہو گیا جو کہ شیعانِ معاویہ پر مشتمل تھا۔ یہ گروہ معاویہ کے حکم سے منبرِ نبی سے اھل بیت پر سب و شتم کرتا تھا۔اس گروہ کی موجودگی کا سراغ اس خط سے بھی ملتا ہے جو کہ جناب مسلم بن عقیل کی آمد پر ان شیعانِ معاویہ (جو کہ اب شیعان ِ یزید ہوچکے تھے) نے یزید کو لکھا تھا:
اما بعد فان مسلم بن عقیل قد قدم الکوفۃ فبایعۃ الشیعۃ اللحسین بن علی فان کان لک بالکوفۃ حافۃ فابعث الیھا رجلا قو یاینفذ امرک و یعمل مثل عملک فی عدوک فان لانعمان بن بشیر رجل ضعیف او ھو یتضعف
مسلم بن عقیل کوفہ آئے ہیں اور شیعوں نے اُن کے ہاتھ پر حسین بن علی کی بیعت کی ہے۔ اگر آپ کو کوفہ میں اپنی سلطنت قائم رکھنا ہے تو ایک طاقتور شخص کو یہاں مقرر کیجئے۔ جو آپ کے حکم کو نافذ کرے اور دشمن کے ساتھ وہ سلوک کرے جو آپ خود اگر ہوتے تو کرتے۔ اس لئے کہ نعمان بن بشیر (جو کوفہ کا حاکم ہے ) وہ فطرتاً کمزور ہے۔ یا کسی وجہ سے کمزوری کر رہا ہے۔
اس مضمون کو لکھنے والے تین آدمی ہیں:
1. عبداللہ بن مسلم بن سعید حضرمی حلیف بنی امیہ
2. عمارہ بن عقبہ
3. عمر بن سعد بن ابی وقاص
یزید نے اس خط کے ملتے ہی ایک فرمان ابن زیاد (جو زیاد ابن سمعیہ کا بیٹا تھا) کے نام لکھا جسکی عبارت قابلِ دید ہے:
ما بعد فانۃ کتب الی شیعی من اھل الکوفۃ بخیر وننی ان ابن عقیل بالکوفۃ تجمع الجموع لشق عصا المسلمین فرحین تفراء الخ
میرے پاس میرے شیعوں نے جو کوفہ کے رہنے والے ہیں یہ لکھا ہے کہ ابن عقیل کوفہ میں جتھے جمع کر کے مسلمانوں کی موجودہ بنی بنائی بات کو بگاڑنا چاہتے ہیں۔ لہذا تم فوراً وہاں جاؤ اور مسلم پر قابو حاصل کر کے سزا دو (طبری، جلد 6 صفحہ 200)
محترم قارئین! پہچان تو لیا ہو گا یہ عمر ابن سعد بن ابی وقاص کون ہے جو اس خط کے لکھنے والوں میں ہے؟ بے شک یہ وہی سپہ سالار ہے جو حسین بن علی کے قتل کے لئے بھیجا گیا تھا۔ جس نے سب سے پہلا تیر لشکرِ حسین کی طرف چلایا تھا (طبری جلد 6 صفحہ 245)۔ اور اسکا شیعانِ یزید میں سے ہونا ایسی ناقابل تردید حقیقت ہے جسے سوائے ناصبی آنکھوں کے ہر دوسری آنکھ دیکھ سکتی ہے۔ چنانچہ، امام حسین (ع) کے زمانے تک کوفہ میں جو مختلف گروہ تھے، انکی تفصیل یوں ہوئی:
1. شیعانِ عثمان (بنی امیہ)، جو کھل کر اھل بیت پر سب و شتم کرتے تھے اور یزید کی حکومت کے لیے مستقل بطور جاسوس کردار ادا کرتے تھے۔ یہ پہلے تین خلفاء کی خلافت کے قائل تھے جبکہ مولا علی (ع) کی خلافت کو انہوں تسلیم نہیں کیا۔ ابن تیمیہ لکھتا ہے: عثمانی شیعہ علی کو ممبروں سے کھل کے سب و شتم کیا کرتے تھے
منہاج السنہ ، ج 1 (ص) 178
کوفہ میں موجود سرکاری فوج (جس کو معاویہ نے خلیفہ بننے کے بعد روانہ کیا تھا) کا تعلق بھی اسی گروہ سے تھا۔ یعنی یہ سرکاری فوج بنیادی طور پر شام سے لا کر یہاں آباد کی گئی تھی۔
2. عام اھل کوفہ، جنہیں سیاسی معنوں میں (شیعانِ عثمان کی رد میں) شیعانِ علی کہا جاتا تھا۔ یہ عقیدتی طور پر پہلے تین خلفاء کی بجائے چار خلفاء کے ماننے والے تھے۔ یہ گروہ کوفہ میں سب سے زیادہ اکثریت میں تھا۔
3. اھل بیت علیھم السلام کا خصوصی شیعانِ خاصہ کا گروہ، جو عقیدتی امامی شیعہ تھے۔ یہ گروہ کوفہ میں سب سے زیادہ اقلیت میں رہ گیا تھا۔
قارئین کرام، کربلا کے واقعات کو سمجھنے کے لیے یہ بہت اہم ہے کہ آپ کوفہ میں موجود ان تین گروہوں سے اچھی طرح تعارف حاصل کر لیں۔
قاضی نور اللہ شوستری کا بیان کہ اھل کوفہ کی اکثریت شیعہ تھی
آخر میں ہم ایک ناصبی بہانے کو بھی نقل کرتے چلیں۔ ناصبی حضرات شیعہ عالم ِ دین قاضی نور اللہ شوستری کی ایک عبارت کو غلط انداز میں پیش کر کے ثابت کرنا چاہتے ہیں کہ اھل کوفہ خلافتِ شیخین کے ماننے والے نہیں بلکہ امامی شیعہ تھے۔ اس سلسلے میں وہ جو عبارت پیش کرتے ہیں، وہ یہ ہے:
Nawasib state: |
قاضی نور اللہ شوستری نے مجالس المومنین کے صفحہ 25 میں تصریح کر دی: "اھل کوفہ کے شیعہ ہونے کے لیے کسی دلیل کی حاجت نہیں۔ کوفیوں کا سنی ہونا خلافِ اصل ہے جو محتاج دلیل ہے، اگرچہ ابو حنیفہ کوفی تھے۔ " |
پہلا جواب : قاضی صاحب کی یہ عبارت کربلا کے زمانے کی نہیں ہے۔ بلکہ ابو حنیفہ کوفی کا ذکر کر کے قاضی صاحب نے وہ وقت بتادیا کہ جس کا وہ تذکرہ کر رہے ہیں ٌ(یعنی قاضی صاحب واقعہ کربلا سن 61 ہجری کی بات نہیں کر رہے، بلکہ ابو حنیفہ کوفی کے عروج کے دور کی بات کر رہے ہیں۔ اور ابو حنیفہ تو واقعہ کربلا کے وقت تو پیدا بھی نہیں ہوا تھا)۔
دوسرا جواب: ابو حنیفہ کے زمانے کے متعلق بھی یہ قاضی صاحب کی ذاتی رائے ہے۔ لہذا ناصبی حضرات کا یہ عذر اُس وقت تک قابلِ قبول نہیں ہو سکتا جبتک وہ اس کی حمایت میں کوئی تاریخی روایت نہ پیش کریں۔
تیسرا جواب: ہم نے اھل سنت کی تاریخی کتب سے کئی روایات کے حوالے سے ثابت کیا ہے کہ کربلا کے زمانے میں کوفہ میں الشیعہ خاصہ یعنی عقیدتی امامی شیعہ کی تعداد مٹھی بھر سے زیادہ نہیں رہ گئی تھی۔ باقیوں کو زیاد ابن سمعیہ نے اپنی گورنری کے دور میں چن چن کر قتل کر دیا تھا۔
لہذا نجس ناصبیوں کا قاضی نور اللہ شوستری کے اس قول واحد کو توڑ مروڑ کر عذر بیانی کرنا قابل قبول نہیں ہو سکتا، بلکہ اس بات کی کھلی نشانی ہے کہ بےغیرت ناصبی کیسے عام اھل سنت مسلمانوں کو دھوکا دیتے ہیں۔
Sunday, November 25, 2012
Saturday, November 24, 2012
Umar issued Fatwa without having knowledge. Also check this video for the details on Muta from Sunni Books
امام ابو حنیفہ کتاب میں مولانا شبلی نعمانی لکتے ہیں۔۔۔
حضرت علیؓ
حضرت علیؓ بچپن سے رسول
اﷲﷺ کی آغوشِ تربیت میں پلے تھے اور جس قدر ان کو آنحضرت ﷺ کے اقوال سے
مطلع ہونے کا موقع ملا تھا اور کسی کو نہیں ملا۔ ایک شخص نے ان سے پوچھا کہ
آپ اور صحابہؓ کی نسبت کثیر الروایت کیوں ہیں؟ فرمایا کہ میں آنحضرتﷺ سے
کچھ دریافت کرتا تھا تو بتاتے تھے۔ اور چپ رہتا تھا تو خود ابتدا کرتے تھے۔
اس کے ساتھ ذہانت، قوتِ
استنباط، ملکۂ استخراج ایسا بڑھا ہوا تھا کہ عموماً صحابہؓ اعتراف کرتے
تھے۔ حضرت عمرؓ کا عام قول تھا کہ خدا نہ کرے کہ کوئی مشکل مسئلہ آن پڑے
اور علیؓ ہم میں موجود نہ ہوں۔ عبداﷲ بن عباسؓ خود مجتہد تھے مگر کہا کرتے
تھے کہ جب ہم کو علیؓ کا فتویٰ مل جائے تو کسی اور چیز کی ضرورت نہیں۔
http://www.urdulibrary.org/books/39-abu-haneefa
Thursday, November 15, 2012
Aqd-e-Mutah and Umar
This is well known fact that during the life time of Holy
Prophet the Muttah was not only the legal Aqd but was also fully in
practice as well. Now if there is any dispute on this issue is that
whether according to Shar’ee point of view this Aqd is still legal or
it is cancelled.
Before proceeding forward it must be cleared to all ,
that to cancel any act of Shariyat is only in the authority of Holy
Prophet and non of anyone else. If any act of Shariyat -e-Mohammadi was
not cancelled by the Holy Prophet and remained legal to the last
movement of Holy Prophet then that act will remain legal till to the day
of Qiyaamat and even the whole Ummah could not declare any Halal
-e-Mohammad as Haram or Haram-e-Mohammad as Halal.
Halal-e-Mohammad is Halal till to the day of Qiyaamat
and
Haram-e-Mohammad is Haram till to the day of Qiyaamat.
Tasfeer-e-Kabeer Pt-3 Page-286 :-
” It is agreed fact for the whole Ummah that Muttah was lawful and admissible in Islam and no one has any dispute in it. ”
Now the question is that, Is this admissible act of Shariyat still admissible or became unlawful and prohibited ?
So we know that to Hazrat Ali, Ahllalbait-e-Nabvi and to a group
of Sahaba Karam like Hazrat Abdullah Ibn-e-Abbas, Imran bin Haseen,
Jaber Ibn-e -Abdullah Insari, Muslim Ibn-e-Aqwa, Saeed Bin Jabeer ,
Mujahed and Atta, (Rezwan-ul-llah Alay Him) the Muttah is lawful and
admissible act and is not being cancelled.
Justification Of Muttah In the Light Of Holy Quran :-
Ayat-e-Muttah is in the Holy Quran , Allah says that we do not
cancel any Ayat of Quran till we bring batter Ayat for that, so if the
Ayat of Muttah is cancelled ( as it is claimed ) than which Ayat is
revealed in its place which replaces the Ayat-e-Muttah ?
and if we don’t find any replacement for Ayat-e-Muttah in Holy Quran
, it means that Ayat-e-Muttah is not replaced or cancelled. and when a
Hadeeth cannot cancel the Ayat of Holy Quran then how the declaration
of some one can cancel the Ayat of Holy Quran ???
The Ayat of Muttah is as follow :-
Para-5 Surah Nisa, from the middle of Ayat-24. ”
Famastamtatum Behi Minhunna Fatuhunna Ajoorahunna Farizatan Wala Junaha
Alaikum Fima Trazaitum Behi Min Ba’adil Farizatin Innallaha Kana
Aleemun Hakima ”
Urdu Translation :- ” Jin Aurtoon sey tum ney Muttah kia hey un
ka jo Mehr mukarrar hoa hey woh un ko dey do agar Mehr ki kami beshi par
tum apas mein razi ho jaoto tumharey zimmey koi Guna nahi , Beshak
Allah Aleem aur Hakeem hey ”
The trick in Translation :-
Now while doing the translation of this verse generally the word,
Famastamtatum is translated as when you get benefit from them ,but the
direct translation ‘ when you do Muttah with them ‘ is avoided , those
this translation is not wrong but is against the prevailing way of
translation where always by doing translation we do not take the
literary meaning of the word but take their Sharri sense of acceptation
is taken, for example :- The literary meaning of, Salaat is Dua,
Soom means to hold on, Hajj means Attention. But we know that in
Sariyyat these words have their special meanings which are quite
different from their literary meaning and when such words will come in
Ayyat or in narrations their Sharri meaning will be taken and not the
literary meanings. For example while one says ” Qad Qama-tessalaat ” it
means to perform special Ebaadat ” Namaaz ” and not jut to do some dua.
and so on, So it is very clear that while translating Salaat. Soom ,
Hajj. or Jehad always their Sharri meaning will be take and not just
the literary. So the word Muttah though its literary meaning is to take
benefit but this word has its complete sense and meaning in Sharri
language. Therefore while translating the Quranic word Famastamtatum
to avoid its Sharri meaning that is Muttah, shows that some thing
some where is being wrong or some weakness is being covered. Daal mein
Kala Hay .
Tafseer-e-Kabeer Pt-3 Page 289, Dur-e-Musoor Pt-2 Page-140.
” Abdullah Ibn-e-Mas’ood, Abdullah Ibn-e-Abbas and Abee Bin Kaab
while reciting the above ayat-e-Muttah used to recite it in a such a
way that its translation become like this :- ” When you do Muttah with
women for some fixed period you must pay their Mahr to them ”
SAYING OF HAZRAT ALI ( A.S) :-
TAFSEER-E-KABEER Pt-3 Page-289, Dur-e-Mansoor Pt-2 Page-140.
If the Umer ( By using his state power ) would have not prohibited
from Muttah then some most unfortunate and vulgar may have committed
adultery ( Zina ).
Now from the above saying of Hazrat Ali it could be easy concluded
that by stopping the legal and Sharri act of Muttah has resulted in the
overspread of Zina and who is the one, responsible for the over spread
Zina in Muslin Ummah ??????
SAYING OF SAHABA KARAM :-
Nihaya Ibn-e-Aseer Page-194, Dur-e-Munsoor Pt-2 P-141.
Hazrat Abdullah Ibn-e-Abbas said, ” Muttah was Rahmat for
Ummat-e-Mohammadia , if it would not has been stopped, perhaps some most
vulgar may commit Zina. ”
Tafseer-e-Kabeer Pt-3, P-289.
Hazrat Omran bin Haseen said, ” Allah revealed the Ayat
about Muttah in the Holy Quran and did not cancelled it, Holy Prophet
ordered for Muttah and then did not stop from it, but later on some one (
Umar ) did what he wished.
Muslim with Sharah-e-Noodi Pt-1 P-451
Abu Nafrah narrated that once I was with Hazrat Jaber
Ibn-e-Abdullah when a person came and asked him about Muttah, Hazrat
Jaber replied, ” We acted on Muttah during the period of Holy Prophet
but later Umar Ibn-e-Katab prohibited from it. ”
From the above saying of four Sahaba-e-Karam it is very
cleared that all of them referred it prohibition not to Holy Prophet but
to Hazrat Umar, and according to famous narration that the Mazhab of
the people is that of their Rulers so the masses obeyed what their
Ruler ordered and ultimately the position reached to such point that
the Hurmat of Muttah was taken as a rule of Islam.
ACT OF DAUGHTER OF HAZRAT ABU BAKAR :-
Tafseer-e-Mazhari Pt-2, P-74, Masnad Abu Da’ood Pt-1, P-309.
” The Asma Bintay Abubakar said that during the period of Holy Prophet I myself did the Mutta ”
The Confessing Statement of Hazrat Umer :-
Tareikh-e-Khufa P-136, Tafseer-e-Kabeer Pt-3 P-289, Sarah-e-Fazal Qooshegi, P-484:-
” Hazrat Umar decleared, Muttah was legal and lawful during the period of Holy Prophet but I decleared it HARAM. ”
Interesting Joke:-
According to Al-Mohazerat of Raghab Asfahani one day a man
asked Hazrat Abdullah Ibn-e-Umar about legality of Muttah, he replied
that it is legal and lawful, on his reply the man said that your father
(Umar) declared it Haram. On this Hazrat Abdullah said that did not my
father say that it was Halal in the period of Holy Prophet and I declare
it Haram , the man replied yes he said like this, so Hazrat Abdullah
Ibn-e-Umar said that I certify the first part of the statement of my
father that it was Halal in the period of Holy Prophet and I did not
agree with the second part of the statement that – I declare it Haram –
because who is my father to declare the Halal-e-Mohammad as Haram ”
But we think that the followers of Hazrat Umar are more
obedient to Hazrat Umar then his own son Abdullah ……….. ! ! ! !
Is Muttah Nikah or Zina ???
Now we will consider the resembling points of Muttah and
Nikah-e-Daami and let the readers to justify that whether it is Nikah
or Zina !
Muttah ( a temporary Nikah ) and the Nikah-e-Da’emi ( Permanent
Nikah ) resemble in most of the points except few which decide and
distinguish the separate position of Muttah.
1:- Nikah-e-Da’emi cannot be done with married woman so the Muttah also cannot be done with the married woman.
2:- In Nikah-e-Da’emi it is must the the Sigha of Nikah to be
read out in a correct way, so in Muttah it is must that Sigha of Muttah
has to be read out in a proper and correct way.
3:- Children born with Nikah-e-Da’emi legally inherit their
father so the children born with Muttah also legally inherit their
father.
4:- Nikah-e-Da’emi can not be done with a woman who is in
Eadaat after divorce so the Muttah cannot be done with the woman in
Iddat after divorce .
5:- In Nikah-e-Da’emi after divorce the women has to
observed Iddat so in Muttah after finishing of Muttah period woman has
to observed Iddat. ( the period of Iddat in Muttah is half of that in
Nikah-e-Da’emi )
6:- Mahr has to be fixed in Nikah-e-Da’emi so the Mahr has to be fixted in Muttah also.
All the above conditions are not there in Zina. so one could
easily justify that Muttah is close to Nikah-e-Da’emi or to Zina.
So on one side there is the order of Allah and Rasool and your conscience and on other side is the decision of Hazrat Umar
decide where you stand ??????????
In Nikah-e-Da’emi the relations of man and woman remain till
the woman is divorced or one of them dies but in Muttah which differs
here is that man and women themselves decide the period of their Aqd and
after the expiry of that decided period the woman automatically
considered as divorced and after this again the same common rules about
Iddat for Nikah-e-da’emi and Muttah get enforced.
Before going to last conclusion its batter to mention the
Siga-e-Muttah over here. So after the decision of Mahr and the period of
Aqd if the man and the woman themselves want to read the Sigha than it
will be read as below :-
Sigha -e- Muttah
Final Conclusion :-
Final Conclusion :-
So with the above discussion we reach to conclusion that the order
of Muttah was revealed in Holy Quran and was ordered by Holy prophet
and was nether cancelled in Quran nor prohibited by the Holy Prophet but
contrary to Allah and Rasool was declared prohibited by Hazrat Umar and
was enforce with the power of state ,as many other rules of Shariyyat
were modified with force by Hazrat Umar which are called the ”
Awleyat-e-Umar ” so Muttah is one of them. Now the position for the
followers of Hazrat Umer became very critical because there is Allah and
Rasool on one side and the declaration of Hazrat Umar on the other side
so they could adopt one and they always adopt the decision of Hazrat
Umar in all such cases where ever he strikes with Allah and Rasool ,
and they openly reject the decision of Allah and Rasool …very improtant
part…think
Tuesday, November 13, 2012
Why was Umar supported by his KAFIR Friend??
Sahih bukari- Volume 5, Book 58, Number 204 :
Narrated by 'Abdullah bin Umar
While 'Umar was at home in a state of FEAR, there came Al-'As bin Wail As-Sahmi Abu 'Amr, wearing an embroidered cloak and a shirt having silk hems. He was from the tribe of Bani Sahm who were our allies during the pre-Islamic period of ignorance. Al-'As said to 'Umar "What is wrong with you?" He said, "Your people claim that they would kill me if I become a Muslim." Al-'As said, "Nobody will harm you after I have given protection to you." So Al-'As went out and met the people streaming in the whole valley. He said, "Where are you going?" They said, "We want Ibn Al-Khattab who has embraced Islam." Al-'As said, "There is no way for anybody to touch him." So the people retreated.
Narrated by 'Abdullah bin Umar
While 'Umar was at home in a state of FEAR, there came Al-'As bin Wail As-Sahmi Abu 'Amr, wearing an embroidered cloak and a shirt having silk hems. He was from the tribe of Bani Sahm who were our allies during the pre-Islamic period of ignorance. Al-'As said to 'Umar "What is wrong with you?" He said, "Your people claim that they would kill me if I become a Muslim." Al-'As said, "Nobody will harm you after I have given protection to you." So Al-'As went out and met the people streaming in the whole valley. He said, "Where are you going?" They said, "We want Ibn Al-Khattab who has embraced Islam." Al-'As said, "There is no way for anybody to touch him." So the people retreated.
UMAR WAS IN A STATE OF FEAR AND A KAFIR PROTECTED HIM !!!
CAN WE SAY IT IS DUE TO SOME AGREEMENT BETWEEN UMAR AND KAFIRS !!
WHO KNOWS !!
THE QUESTION REMAINS OPEN FOR DISCUSSION WHY A KAFIR PROTECTED HIM !!
Friday, November 9, 2012
عمر آتیش زدن خان وحی
درایام فاطمیه وشهادت مظلومانه حضرت فاطمه زهرا.
سلام الله علیها به دست عمربن خطاب هستیم جنایتی که در تاریخ کاملا آشکار
است و هرچه این جماعت ناصبی خواستن آن را کتمان کنند به لطف خدا روز به
روز آشکار تر شده می شود در پستهای از این وب سایت اسنادی از مهمترین
ودردسترس ترین کتب اهل سنت(همراه با اسکن کتاب) این جنایت بزرگ کاملا اثبات
شدکه برای مشاهد به آرشیو وب سایت مراجعه کنید
اکنون قصد داریم اسنادی از دیگر کتب مرجع اهل تسنن که عموما کمتر مورد مطالعه قرار گرفته ارائه نماییم
باشد وسیله ای برای بیشتر آشکار شدن این حقیقت تلخ باشد.
سیوطی گوید: هنگامی که مردم با ابوبکر بیعت کردند, علی و زبیر در خانه فاطمه به گفتگو و مشاوره می پرداختند واین خبر به عمر بن خطاب رسید و او به درب خانه فاطمه آمد وگفت: ای دختر رسول خدا! به خدا سوگند محبوبترین افراد نزد ما پدر تو و پس از او، خود تو هستی؛ اما این محبت، مانع از آن نخواهد شد که اگر این افراد در خانه تو جمع شوند من دستور ندهم این خانه را بر اهل آن به آتش کشند. عمر این جمله را گفت و بیرون رفت.
هنگامی که علی و زبیر به خانه بازگشتند، دخت گرامی پیامبر به علی و زبیر گفت: عمر نزد من آمد و سوگند یاد کرد که اگر اجتماع شما تکرار شود، خانه را بر شما به آتش کشد، به خدا سوگند! او آنچه را سوگند خورده انجام می دهد
اکنون قصد داریم اسنادی از دیگر کتب مرجع اهل تسنن که عموما کمتر مورد مطالعه قرار گرفته ارائه نماییم
باشد وسیله ای برای بیشتر آشکار شدن این حقیقت تلخ باشد.
سیوطی گوید: هنگامی که مردم با ابوبکر بیعت کردند, علی و زبیر در خانه فاطمه به گفتگو و مشاوره می پرداختند واین خبر به عمر بن خطاب رسید و او به درب خانه فاطمه آمد وگفت: ای دختر رسول خدا! به خدا سوگند محبوبترین افراد نزد ما پدر تو و پس از او، خود تو هستی؛ اما این محبت، مانع از آن نخواهد شد که اگر این افراد در خانه تو جمع شوند من دستور ندهم این خانه را بر اهل آن به آتش کشند. عمر این جمله را گفت و بیرون رفت.
هنگامی که علی و زبیر به خانه بازگشتند، دخت گرامی پیامبر به علی و زبیر گفت: عمر نزد من آمد و سوگند یاد کرد که اگر اجتماع شما تکرار شود، خانه را بر شما به آتش کشد، به خدا سوگند! او آنچه را سوگند خورده انجام می دهد
طبری می گوید: عمر،به سوی خانه علی که طلحه، زبیر و گروهی از مهاجران نیز در آن بودند آمد و گفت: به خدا سوگند!
برای بیعت با ابوبکر از خانه خارج شوید وگرنه خانه را به آتش میکشم...
برای بیعت با ابوبکر از خانه خارج شوید وگرنه خانه را به آتش میکشم...
بن عبد ربه زمانی که اسامی کسانی که با ابوبکر را میشمارد
میگوید: آنها علی، عباس، زبیر، و سعدبن عباده بودند؛ اما علی، عباس و زبیر
درخانه فاطمه نشسته بودند.
ابوبکر به عمر بن خطاب ماموریت داد تا برود و آنان را از خانه بیرون بیاورد و درصورت مقاومت با آنان درگیر شود عمر با شعله آتشی که به همراه داشت، به سوی آنها حرکت کرد فاطمه چون با این صحنه مواجه گردید, فرمود: ای پسر خطاب! آتش آوردی تا خانه مرا بسوزانی؟ گفت: آری، مگر آن که به آنچه امت در آن داخل شده (بیعت با ابوبکر ) شما هم داخل شوید...
ابوبکر به عمر بن خطاب ماموریت داد تا برود و آنان را از خانه بیرون بیاورد و درصورت مقاومت با آنان درگیر شود عمر با شعله آتشی که به همراه داشت، به سوی آنها حرکت کرد فاطمه چون با این صحنه مواجه گردید, فرمود: ای پسر خطاب! آتش آوردی تا خانه مرا بسوزانی؟ گفت: آری، مگر آن که به آنچه امت در آن داخل شده (بیعت با ابوبکر ) شما هم داخل شوید...
ابن ابی شیبه گوید: هنگامی که مردم با ابوبکر بیعت کردند,
علی و زبیر در خانه فاطمه به گفتگو و مشاوره می پرداختند واین خبر به عمر
بن خطاب رسید و او به درب خانه فاطمه آمد وگفت: ای دختر رسول خدا! به خدا
سوگند محبوبترین افراد نزد ما پدر تو و پس از او، خود تو هستی؛ اما این
محبت، مانع از آن نخواهد شد که اگر این افراد در خانه تو جمع شوند من
دستور ندهم این خانه را بر اهل آن به آتش کشند. عمر ای جمله را گفت و
بیرون رفت. هنگامی که علی و زبیر به خانه بازگشتند، دخت گرامی پیامبر به
علی و زبیر گفت: عمر نزد من آمد و سوگند یاد کرد که
اگر اجتماع شما تکرار شود، خانه را بر شما به آتش کشد، به خدا سوگند! او
آنچه را سوگند خورده انجام می دهد.
این مطلب به دو دلیل قرار میدهم اول برای کسانی که می
گویند آتش زدنی در کار نبوده و فقط تهدید بوده دوم برای اشخاصی که می
گویند چرا امیرالمومنین دفاعی نکرد در اینجا کاملا معلوم که حضرت مامور به
صبر بودن و...
لوسی مفسر اهل سنت گوید: زمانی که مردم باابوبکر بیعت کردن وعلی بیعت نکرد، ابوبکر قنفذ را به محضر علی فرستاد وگفت: به دنبال علی برو و به او بگو خلیفه رسول خدا رااجابت کن. قنفذ نزد علی رفت و پیغام ابوبکر به حضرت رساند. علی فرمود: چه زود به پیامبر خدا دروغ بستید ومرتد شدید. به خداسوگند پیامبر، غیر ازمن کسی را به خلافت منسوب نکرد. ابوبکر برای بیعت به دنبال علی فرستاد وعلی قبول نکرد، عمر عصبانی شد و درب خانه علی را به آتش کشید و داخل خانه شد. فاطمه برابر او قرار گرفت و فریاد زد: یا ابتاه یا رسول الله عمر شمشیرش را که در غلاف بود بلند کرد و به پهلوی فاطمه و نیز با تازیانه به بازوی وی زد در این هنگام فریاد فاطمه برخاست یا ابتاه . علی ناگهان از جای برخواست و گریبان عمر را گرفت و او را به شدت به زمین کوبید وضربه ای محکم بر بینی و گردن عمر نواخت...
لوسی مفسر اهل سنت گوید: زمانی که مردم باابوبکر بیعت کردن وعلی بیعت نکرد، ابوبکر قنفذ را به محضر علی فرستاد وگفت: به دنبال علی برو و به او بگو خلیفه رسول خدا رااجابت کن. قنفذ نزد علی رفت و پیغام ابوبکر به حضرت رساند. علی فرمود: چه زود به پیامبر خدا دروغ بستید ومرتد شدید. به خداسوگند پیامبر، غیر ازمن کسی را به خلافت منسوب نکرد. ابوبکر برای بیعت به دنبال علی فرستاد وعلی قبول نکرد، عمر عصبانی شد و درب خانه علی را به آتش کشید و داخل خانه شد. فاطمه برابر او قرار گرفت و فریاد زد: یا ابتاه یا رسول الله عمر شمشیرش را که در غلاف بود بلند کرد و به پهلوی فاطمه و نیز با تازیانه به بازوی وی زد در این هنگام فریاد فاطمه برخاست یا ابتاه . علی ناگهان از جای برخواست و گریبان عمر را گرفت و او را به شدت به زمین کوبید وضربه ای محکم بر بینی و گردن عمر نواخت...
.
Friday, November 2, 2012
رسول(ص) کا فرمان پیروی کرنے لائق ہے یا عمر بن خطاب کی بات ؟-متعہ
عبداللہ : جب تمام مسلمان متعہ کے حرام ہونے پر اجماع رکھتے ہیں تو آپ شیعہ حضرات اس کو جائز کیوں مانتے ہیں ۔
رضا: عمر خطاب کے قول کے مطابق ’’رسول خدا (ص) اس کو حلال اور جائز سمجھتے تھے ‘‘ہم بھی اس کو جائز مانتے ہیں
۔
عبد اللہ : پیغمبر (ص) نے کیا کہا تھا ۔
رضا : جاحظ ، قرطبی ، سرخسی حنفی ، فخر رازی اور بہت سے دوسرے اہل سنت اماموں نے نقل کیا ہے کہ عمر نے خطبہ میں کہا متعتان کانتا علیٰ عہد رسول اللہ (ص) و انا انہی عنھا و اعاقب علیھا متعۃ الحج و متعۃ النساء رسول (ص) کے زمانہ میں دو متعہ جائز تھے میں انہیں منع کررہا ہوں اور جو اس کا مرتکب ہوا اس کو سزادوں گا ، متعہ حج (۳۸)اور متعہ نسائ(۳۹) ( ازدواج موقت )۔
تاریخ ابن خلکان میں آیا ہے کہ عمر نے کہا دو متعہ پیغمبر (ص) اور بوبکر کے زمانہ میں جائز تھے اور انھیں منع کرتا ہوں۔(۴۰)
آپ کا اس کے بارے میں کیا نظریہ ہے کیا عمر کا یہ کہنا کہ دومتعہ رسول (ص) کے زمانے میں جائز اور حلال تھے ایک سچی بات ہے یا جھوٹ ہے ۔
عبداللہ: عمر سچ کہہ رہے ہیں ۔
رضا : تو پھر رسول (ص) کے کہنے کو چھوڑ دینا اور عمر کے کہنے کو مان لینے کی کیا وجہ ہے ۔
عبد اللہ: اس بات کی وجہ عمر کا منع کرنا ہے
رضا: تو پھر ( حلال محمد(ص) روز قیامت تک حلال ہے اور حرام محمد (ص) روز قیامت تک حرام ہے (۴۱) ) کا کیا مطلب یہ ایک ایسی بات ہے جس پر تمام علمائے اسلام بغیر کسی استثناء کے متفق ہیں ۔
عبداللہ: ( کچھ فکر کرنے کے بعد ) صحیح کہہ رہے ہیں ، لیکن پھر عمر بن خطاب نے اس کو حرام کیسے کردیا اور انکے پاس اس کے لئے کیا سند تھی ۔
رضا: یہ ان کا پنا اجتہاد تھا اگر چہ ہروہ اجتھاد جو نص کے مقابلہ میں کیا جائے قابل قبول نہیں ہے ۔
عبداللہ : حتی اگر وہ اجتہاد عمر بن خطاب کا ہو ؟!
رضا: اگر اس سے بھی بزرگ کا ہو تب بھی اس پر توجہ نہیں کی جاسکتی آپ کی نظر میں خدااور رسول(ص) کا فرمان پیروی کرنے لائق ہے یا عمر بن خطاب کی بات ؟
عبداللہ : کیا قرآن میں متعہ اور اس کے جائز ہونے کے سلسلہ میں کوئی آیت آئی ہے ؟
رضا: ہاں خداوند عالم فرماتا ہے :فما استمتعتم بہ منھن فأتوھن اجورھن فریضۃ۔۔۔۔ ؛؛؛سورہ نساء ۲۴ ۔ پس جو بھی ان عوتوں سے تمتح(متعہ)کرے ان کی اجرت انھیں بطور فریضہ دیدے ۔۔۔۔)
مرحوم علامہ امینی نے اہل سنت کی کتابوں سے بہت زیادہ مدارک اکٹھا کیے ہیں کہ جن میں سب کے سب اس آیت کی شان نزول کو متعہ کے بارے میں مانتے ہیں اور اسی کو متعہ کے جائز ہونے کی سند قرار دیتے ہیں(۴۲)
عبد اللہ: آج تک اس بارے میں کچھ بھی نہیں جانتا تھا ۔
رضا: کتاب الغدیر کا مطالعہ کرنے سے آپ دیکھیں گے کہ اس میں وہ تمام باتیں موجود ہیں جو میں نے کہیں اور یہ کہ حلال خدا ورسول(ص) کو صرف عمر کے کہنے سے کیسے کنارہ کردیا جئے ؟ آخر ہم کس کی امت ہیں رسول خدا(ص) کی یا عمر کی ؟
عبد اللہ : ہم تو رسول (ص) کی امت ہیں ، اور عمر کی فضیلت اس لئے ہے کہ وہ رسول کی امت میں سے ہیں ۔
رضا: تو پھر وہ کیا چیز ہے جو تم کو رسول کو کہے پر چلنے سے روکتی ہے ؟
عبد اللہ : متعہ کے حرام ہونے پر مسلمانوں کا اتفاق مجھے ایسا کرنے پر مجبور کرتا ہے ۔
رضا: لیکن یہ مسئلہ مسلمانوں کا مورد اتفاق نہیں ہے ۔
رضا: عمر خطاب کے قول کے مطابق ’’رسول خدا (ص) اس کو حلال اور جائز سمجھتے تھے ‘‘ہم بھی اس کو جائز مانتے ہیں
۔
عبد اللہ : پیغمبر (ص) نے کیا کہا تھا ۔
رضا : جاحظ ، قرطبی ، سرخسی حنفی ، فخر رازی اور بہت سے دوسرے اہل سنت اماموں نے نقل کیا ہے کہ عمر نے خطبہ میں کہا متعتان کانتا علیٰ عہد رسول اللہ (ص) و انا انہی عنھا و اعاقب علیھا متعۃ الحج و متعۃ النساء رسول (ص) کے زمانہ میں دو متعہ جائز تھے میں انہیں منع کررہا ہوں اور جو اس کا مرتکب ہوا اس کو سزادوں گا ، متعہ حج (۳۸)اور متعہ نسائ(۳۹) ( ازدواج موقت )۔
تاریخ ابن خلکان میں آیا ہے کہ عمر نے کہا دو متعہ پیغمبر (ص) اور بوبکر کے زمانہ میں جائز تھے اور انھیں منع کرتا ہوں۔(۴۰)
آپ کا اس کے بارے میں کیا نظریہ ہے کیا عمر کا یہ کہنا کہ دومتعہ رسول (ص) کے زمانے میں جائز اور حلال تھے ایک سچی بات ہے یا جھوٹ ہے ۔
عبداللہ: عمر سچ کہہ رہے ہیں ۔
رضا : تو پھر رسول (ص) کے کہنے کو چھوڑ دینا اور عمر کے کہنے کو مان لینے کی کیا وجہ ہے ۔
عبد اللہ: اس بات کی وجہ عمر کا منع کرنا ہے
رضا: تو پھر ( حلال محمد(ص) روز قیامت تک حلال ہے اور حرام محمد (ص) روز قیامت تک حرام ہے (۴۱) ) کا کیا مطلب یہ ایک ایسی بات ہے جس پر تمام علمائے اسلام بغیر کسی استثناء کے متفق ہیں ۔
عبداللہ: ( کچھ فکر کرنے کے بعد ) صحیح کہہ رہے ہیں ، لیکن پھر عمر بن خطاب نے اس کو حرام کیسے کردیا اور انکے پاس اس کے لئے کیا سند تھی ۔
رضا: یہ ان کا پنا اجتہاد تھا اگر چہ ہروہ اجتھاد جو نص کے مقابلہ میں کیا جائے قابل قبول نہیں ہے ۔
عبداللہ : حتی اگر وہ اجتہاد عمر بن خطاب کا ہو ؟!
رضا: اگر اس سے بھی بزرگ کا ہو تب بھی اس پر توجہ نہیں کی جاسکتی آپ کی نظر میں خدااور رسول(ص) کا فرمان پیروی کرنے لائق ہے یا عمر بن خطاب کی بات ؟
عبداللہ : کیا قرآن میں متعہ اور اس کے جائز ہونے کے سلسلہ میں کوئی آیت آئی ہے ؟
رضا: ہاں خداوند عالم فرماتا ہے :فما استمتعتم بہ منھن فأتوھن اجورھن فریضۃ۔۔۔۔ ؛؛؛سورہ نساء ۲۴ ۔ پس جو بھی ان عوتوں سے تمتح(متعہ)کرے ان کی اجرت انھیں بطور فریضہ دیدے ۔۔۔۔)
مرحوم علامہ امینی نے اہل سنت کی کتابوں سے بہت زیادہ مدارک اکٹھا کیے ہیں کہ جن میں سب کے سب اس آیت کی شان نزول کو متعہ کے بارے میں مانتے ہیں اور اسی کو متعہ کے جائز ہونے کی سند قرار دیتے ہیں(۴۲)
عبد اللہ: آج تک اس بارے میں کچھ بھی نہیں جانتا تھا ۔
رضا: کتاب الغدیر کا مطالعہ کرنے سے آپ دیکھیں گے کہ اس میں وہ تمام باتیں موجود ہیں جو میں نے کہیں اور یہ کہ حلال خدا ورسول(ص) کو صرف عمر کے کہنے سے کیسے کنارہ کردیا جئے ؟ آخر ہم کس کی امت ہیں رسول خدا(ص) کی یا عمر کی ؟
عبد اللہ : ہم تو رسول (ص) کی امت ہیں ، اور عمر کی فضیلت اس لئے ہے کہ وہ رسول کی امت میں سے ہیں ۔
رضا: تو پھر وہ کیا چیز ہے جو تم کو رسول کو کہے پر چلنے سے روکتی ہے ؟
عبد اللہ : متعہ کے حرام ہونے پر مسلمانوں کا اتفاق مجھے ایسا کرنے پر مجبور کرتا ہے ۔
رضا: لیکن یہ مسئلہ مسلمانوں کا مورد اتفاق نہیں ہے ۔
Popular Posts (Last 30 Days)
-
Umar ibn al-Khattab came to the house of Ali. Talha and Zubair and some of the immigrants were also in the house. Umar cried out: "By G...
-
Abdul Kareem Mushtaq - Hum Muta Kiyon Kerte Hain Here is an unbiased debate on 'Muta' from ARY Digital. The host is neutra...
-
Muhammad Bin Saaib Al Kalbi narrates in his book (Al Salabah Fe Ma'rifat Al Sahabah) (3/212) ... Nufayl was working for Kalb Bin ...
-
Baagh e Fidak
-
Tabari: Narrated Aboo Hisham Al-Rafi from Aboo Bakr Ibn Ayyash from Hasim Ibn Kulayb from his father who said: " Uma...
-
In this section we will be looking to cover: 1. Umar Burying His Daugther 2. Umar's Conversion to Islam 3. Umar Ibn Al-Khat...
-
Ye sirf ek jhooot hai ki Maula Ali a.s masoom wali-e-khuda wasi-e-rasol s.a.w alamdar-e-parchame-e-islam ,sher-e-khuda, la fatah illa ...